Zoeken

Inmiddels kun je hier op Handige Baktips al vele artikelen vinden over het vervangen van ingrediënten. Of het nu om boter, bloem of eieren gaat, voor elk heb ik een lijstje met vervangers gemaakt. Toch krijg ik nog dagelijks vragen over het vervangen van ingrediënten in een recept, maar ook of ze bijvoorbeeld een ingrediënt kunnen verminderen. Omdat dit onderwerp dagelijks terugkomt, besloot ik een wat uitgebreider artikel te schrijven over de volgende vraag: “Kan ik een ingrediënt vervangen of verminderen?”

Ingrediënten vervangen

Alle vragen die ik krijg over het vervangen van ingrediënten kan ik eigenlijk op dezelfde manier beantwoorden. Recepten zoals ik die online zet, zijn precies zoals ik ze heb gemaakt. Ik heb hierbij niet geëxperimenteerd met vervangende ingrediënten en kan je dus ook niet met volle zekerheid zeggen of het werkt.

Natuurlijk, veel ingrediënten kun je gemakkelijk vervangen met een lekker baksel als resultaat. Maar houd wel in gedachten dat je resultaat altijd (iets) zal afwijken van het originele recept. Je gebruikt immers een ander ingrediënt. Het is onmogelijk om met een ander ingrediënt exact hetzelfde resultaat te krijgen.

Benieuwd wat voor vervangers je zou kunnen gebruiken? Kijk dan even op deze pagina, hier kun je klikken op het ingrediënt dat je wilt vervangen en vervolgens wordt je doorverwezen naar een lijstje vervangers en meer informatie.

Ingrediënten verminderen

Waar ik voor het vervangen van ingrediënten nog lijstjes online heb staan, heb ik totaal geen informatie over het verminderen van ingrediënten in een recept.

Het verminderen is weer heel iets anders dan vervangen. In sommige recepten kun je best een beetje minder suiker gebruiken als je dat wilt, maar vergeet niet dat ieder ingrediënt zijn functie heeft. Is het niet voor smaak, dan is het wel voor de binding en structuur van een baksel. Zomaar een ingrediënt weglaten kan dus niet, dan zul je echt op zoek moeten naar een alternatief recept dat daar speciaal voor is ontwikkeld.

Wil je een ingrediënt verminderen? Dan kun je daar het best mee experimenten. Begin niet te rigoureus door het direct te halveren, maar begin met een klein deel. Zo kun je steeds verder gaan en het recept ontwikkelen tot je de voor jou perfecte verhouding hebt gevonden.

Overigens loont het ook om de reacties onder een recept te lezen. Soms zijn anderen je al voor geweest met het vervangen of verminderen van ingrediënten en delen ze hun ervaring in een reactie. Heel erg fijn, want daar leren we allemaal weer van. Laat het zelf ook vooral weten als je met succes een aangepaste versie hebt gemaakt, daar helpen we elkaar mee.

Inmiddels kun je hier op Handige Baktips al vele artikelen vinden over het vervangen van ingrediënten. Of het nu om boter, bloem of eieren gaat, voor elk heb ik een lijstje met vervangers gemaakt. Toch krijg ik nog dagelijks vragen over het vervangen van ingrediënten in een recept, maar ook of ze bijvoorbeeld een ingrediënt kunnen verminderen. Omdat dit onderwerp dagelijks terugkomt, besloot ik een wat uitgebreider artikel te schrijven over de volgende vraag: “Kan ik een ingrediënt vervangen of verminderen?”

Ingrediënten vervangen

Alle vragen die ik krijg over het vervangen van ingrediënten kan ik eigenlijk op dezelfde manier beantwoorden. Recepten zoals ik die online zet, zijn precies zoals ik ze heb gemaakt. Ik heb hierbij niet geëxperimenteerd met vervangende ingrediënten en kan je dus ook niet met volle zekerheid zeggen of het werkt.

Natuurlijk, veel ingrediënten kun je gemakkelijk vervangen met een lekker baksel als resultaat. Maar houd wel in gedachten dat je resultaat altijd (iets) zal afwijken van het originele recept. Je gebruikt immers een ander ingrediënt. Het is onmogelijk om met een ander ingrediënt exact hetzelfde resultaat te krijgen.

Benieuwd wat voor vervangers je zou kunnen gebruiken? Kijk dan even op deze pagina, hier kun je klikken op het ingrediënt dat je wilt vervangen en vervolgens wordt je doorverwezen naar een lijstje vervangers en meer informatie.

Ingrediënten verminderen

Waar ik voor het vervangen van ingrediënten nog lijstjes online heb staan, heb ik totaal geen informatie over het verminderen van ingrediënten in een recept.

Het verminderen is weer heel iets anders dan vervangen. In sommige recepten kun je best een beetje minder suiker gebruiken als je dat wilt, maar vergeet niet dat ieder ingrediënt zijn functie heeft. Is het niet voor smaak, dan is het wel voor de binding en structuur van een baksel. Zomaar een ingrediënt weglaten kan dus niet, dan zul je echt op zoek moeten naar een alternatief recept dat daar speciaal voor is ontwikkeld.

Wil je een ingrediënt verminderen? Dan kun je daar het best mee experimenten. Begin niet te rigoureus door het direct te halveren, maar begin met een klein deel. Zo kun je steeds verder gaan en het recept ontwikkelen tot je de voor jou perfecte verhouding hebt gevonden.

Overigens loont het ook om de reacties onder een recept te lezen. Soms zijn anderen je al voor geweest met het vervangen of verminderen van ingrediënten en delen ze hun ervaring in een reactie. Heel erg fijn, want daar leren we allemaal weer van. Laat het zelf ook vooral weten als je met succes een aangepaste versie hebt gemaakt, daar helpen we elkaar mee.

Voor inspiratie is Pinterest denk ik wel een van mijn grootste inspiratiebronnen. De lekkerste baksels komen daar voorbij, maar regelmatig zijn de recepten Engels of Amerikaans. Neem bijvoorbeeld Amerikaanse klassiekers zoals het recept voor blondies of red velvet cupcakes. De Amerikaanse ingrediënten ken ik inmiddels wel en ik weet welke Nederlandse alternatieven er zijn als wij het hier niet kunnen kopen.

Ik kan mij echter goed voorstellen dat je geen idee hebt waar je moet beginnen als je voor het eerst een Amerikaans recept ziet. Soms zijn er voor een Nederlands ingrediënt zelfs meerdere Amerikaanse benamingen. Daarom zette ik een hele rij ingrediënten onder elkaar die je vaak ziet in Amerikaanse recepten. Ze staan op alfabetische volgorde met de Nederlandse vertaling erachter. Als wij het exacte product hier niet kennen, staat er een bruikbaar alternatief bij.

Vertaling Amerikaanse ingrediënten

• all-purpose flour = patentbloem
• almond meal/flour = amandelmeel/bloem
• baking powder = bakpoeder
• baking soda = baksoda
• brown sugar = fijne rietsuiker, ook lichtbruine basterdsuiker is goed te gebruiken als je dit niet kunt vinden
• butter = boter
• buttermilk = karnemelk
• cake flour = mengsel van tarwebloem en maïzena. In Nederland niet zo te verkrijgen, maar wel prima zelf te maken of gewoon te vervangen door alleen tarwebloem. Zelf maken? Neem dan 125 gram bloem en 15 gram maïzena, even doorroeren en dan 5x zeven.
• cane sugar = rietsuiker
• caster/castor sugar = fijne kristalsuiker
• cocoa powder (unsweetened natural or dutch-process) = cacaopoeder
• condensed milk (sweetened) = gecondenseerde melk (gezoet)
• confectioners’ sugar = poedersuiker
• cornmeal = maïsmeel
• cornstarch = maïzena
• cream = (slag)room
• cream cheese = roomkaas
• cream of tartar = wijnsteen
• dark chocolate = pure chocolade
• egg whites = eiwit
• egg yolk = eigeel
• egg = ei
• evaporated milk = koffiemelk
• flour = bloem
• gelatin sheets = gelatine blaadjes
• granulated sugar = kristalsuiker
• ground cinnamon =kaneelpoeder
• heavy cream = slagroom met een hoger vetpercentage (meestal 36-40%). In de meeste gevallen kun je gewoon de slagroom gebruiken met 35% die in Nederland wel goed verkrijgbaar is.
• honey = honing
• icing sugar = poedersuiker
• maple syrup = ahornsiroop of esdoornsiroop
• milk chocolate = melkchocolade
• molasses = suikerrietstroop. Ik vervang het door gewone suikerstroop (pannenkoekenstroop)
• oats = havervlokken
• oatmeal = havermout
• powdered sugar = poedersuiker
• puff pastry = bladerdeeg
• raisins = rozijnen
• rolled oats = havermout
• salt = zout
• self-raising flour = zelfrijzend bakmeel
• semi sweet chocolate = melkchocolade
• shortening = een vetsoort, meest bekend van het merk Crisco. Ook te vervangen voor boter.
• sour cream = zure room
• sugar = suiker
• vanilla extract = vanille extract
• vanilla pod = vanillepeul
• vegetable oil = plantaardige olie, ik gebruik meestal zonnebloemolie
• vinegar = azijn
• wheat flour = tarwebloem
• whipped cream = opgeklopte slagroom
• white chocolate = witte chocolade
• whole milk = volle melk
• yeast = gist
• zest = rasp, bijvoorbeeld van een citroen

Ben jij nog een ander ingrediënt om te bakken tegengekomen die niet in deze lijst staat? Laat het weten in een reactie en dan vullen we de lijst aan!

De ingrediënten heb je nu kunnen vertalen en waarschijnlijk is het volgende waar je nu tegenaan loopt de maatvoering. In Amerika werken ze namelijk (grotendeels) met cups en spoons. In dit artikel vertel ik je hoe je dat eenvoudig omrekent naar grammen.

En ter aanvulling op de vertaalde ingrediënten: in dit artikel hebben we engelstalige baktermen vertaald.

Kun je bloem vervangen door zelfrijzend bakmeel (en andersom)?

Het gebeurt iedereen wel eens dat je op het punt staat te gaan bakken en tot de conclusie komt dat je bloem of zelfrijzend bakmeel op is. Bij mij meestal ook een moment dat ik eigenlijk helemaal geen zin heb om naar de supermarkt te gaan om de ontbrekende ingrediënten in te kopen. Goed nieuws, dat is bij het ontbreken van bloem en zelfrijzend bakmeel dus ook niet altijd nodig!

Zelfrijzend bakmeel vervangen door bloem

Zelfrijzend bakmeel is niet meer dan bloem met bakpoeder. Als je zelfrijzend bakmeel op is, kun je dus prima bloem gebruiken. Het enige dat je nog hoeft te doen is wat bakpoeder toevoegen.

Zo kun je dus ook heel eenvoudig zelf zelfrijzend bakmeel maken, als de verhouding tussen het bloem en de bakpoeder maar goed is. Je houdt hiervoor de volgende verhouding aan:

500 gram bloem + 15 gram (1 zakje) bakpoeder

Roer de ingrediënten goed door elkaar en zo heb je zelfrijzend bakmeel gemaakt.

Bloem vervangen door zelfrijzend bakmeel

Andersom kun je bloem niet zomaar vervangen door zelfrijzend bakmeel. Dat komt door de rijzende werking die het zelfrijzende bakmeel heeft.

Als er in een recept staat dat er naast bloem ook bakpoeder nodig is, kun je het meestal wel vervangen voor zelfrijzend bakmeel. Is er naast de bloem geen bakpoeder nodig? Dan kun je het niet vervangen.

Wanneer je het welk kunt vervangen hou je rekening met het volgende: zelfrijzend bakmeel bestaat voor 3% uit bakpoeder. Dus als je 200 gram bloem nodig hebt met 10 gram bakpoeder, hou dan aan dat je dit vervangt door 200 gram zelfrijzend bakmeel en 4 gram bakpoeder (3% van 200 is 6 gram, dus dat is 4 gram te weinig om aan de 10 gram te komen).

In de zoete keuken kom je regelmatig in aanraking met gelatine. Gelatine is het meest gebruikte bind- en geleermiddel om mousse, kwarktaart of pudding hun stevige structuur te geven. Gelatine is een dierlijk product is dat gemaakt is van de beenderen en/of huid van varkens. Daardoor is het niet geschikt voor vegetariërs of vanwege geloofsovertuigingen en dus krijg ik regelmatig de vraag waardoor gelatine vervangen kan worden. Dat leg ik uit in onderstaand artikel.

Wat is gelatine?

Gelatine is in de basis een bind- en geleermiddel dat het mogelijk maakt om een vloeistof te binden, waardoor de structuur van de vloeistof transformeert tot een stevig en gebonden product. Hoe meer gelatine je gebruikt ten opzichte van de hoeveelheid vloeistof, hoe steviger het eindproduct wordt. Dit kan variëren van een mousse of crème, tot een heuse stevige jelly. Als je meer wilt weten over gelatine en de werking ervan, lees dan vooral dit artikel dat al eerder verscheen op Laura’s Bakery.

Wat zijn alternatieven voor gelatine?

Als je gelatine wilt vervangen, dan moet je allereerst kijken naar het soort recept waarin je de gelatine wilt vervangen. Gaat het om een kwarktaart, een jam, saus of een mousse? Je kunt gelatine niet blind door elk soort bind- of geleermiddel vervangen en ook de verhouding speelt een belangrijke rol. Meestal kom je een heel eind met de instructies op de verpakking. Onderstaand zet ik alle soorten bind- en geleermiddelen op een rij en leg ik uit waarvoor deze geschikt is:

Arabische gom

Arabische gom is een plantaardig verdikkingsmiddel dat je veel terugvindt in (zachte) snoepjes, maar het wordt ook gebruikt in kant-en-klare toetjes en dranken. Het heeft van zichzelf geen kleur, smaak of geur en is afkomstig van de Acacia boom. Het schijnt een goed vegetarisch alternatief te zijn voor gelatine in de zoete keuken, maar wordt bij thuisbakkers eigenlijk nog niet gebruikt. Ook ikzelf heb er nog geen ervaring mee. Grappig detail: je kunt Arabische gom ook gebruiken om natuurlijke lijm te maken.

Agar-agar

Agar-agar is een plantaardig bind- en geleermiddel dat wordt gemaakt van gedroogd roodwier, dat is een soort alg. Qua smaak, kleur en geur is agar-agar neutraal en je kunt het bijvoorbeeld gebruiken om sauzen te binden, pudding te laten geleren of jam te maken. Het is verkrijgbaar in verschillende vormen en heeft een twee tot vier keer zo sterke bindkracht ten opzichte van gelatine. Voor de toepassing moet je agar-agar met wat water aan de kook brengen en daarna aan het recept toevoegen. In tegenstelling tot gelatine hoeft agar-agar niet af te koelen in de koelkast om op te stijven, maar gebeurt dit al bij kamertemperatuur. Volg voor de exacte toepassing en verhoudingen ervan vooral de instructies op de verpakking, want dit verschilt ook weer per soort agar-agar.

Bovenstaande eigenschappen maken agar-agar een hele geschikte vervanger van gelatine. Toch heeft het ook nadelen: de geleerkracht houdt maar twee á drie dagen aan en het verliest z’n binding in combinatie met zure ingrediënten zoals citroen, vet en vershoudfolie, maar ook in combinatie met spinazie, kiwi, mango, ananas of chocolade. Ook wordt het afgeraden om baksels met agar-agar in te vriezen.

Het recept voor bovenstaande gezonde aardbeien kwarktaart vind je hier.

Maïzena

Maïzena wordt gemaakt van het zetmeel uit de maiskorrel. De meesten van jullie zullen wel bekend zijn met maïzena als verdikkingsmiddel. Ik raad het gebruik van maïzena af voor bijvoorbeeld het vervangen van gelatine in kwarktaart, maar het is wel erg geschikt om sauzen en soepen te binden. Denk maar eens aan een lekkere blauwe bessen saus voor over een cheesecake. Als je maïzena als bindmiddel wilt gebruiken, is het van belang dat je het eerst aanlengt met een beetje water om klontjes te voorkomen. Dit maïzena papje voeg je vervolgens toe aan je soep of saus en wanneer je deze gaat verwarmen zal de vloeistof dikker worden. In het recept voor deze passievruchten curd gebruik ik bijvoorbeeld graag maïzena voor extra binding.

Pectine (en geleisuiker)

Pectine is een plantaardig verdikkingsmiddel dat afkomstig is uit groente en fruit, met name in appels en citrusvruchten zit veel pectine. Het wordt voornamelijk gebruikt om jam te laten geleren. De verdikkende werking van pectine is alleen van toepassing bij verhitting in combinatie met de juiste hoeveelheid suiker en zuur. Niet alle soorten fruit bevatten evenveel pectine en daarom wordt er bij het maken van jam meestal geleisuiker gebruikt. Geleisuiker bestaat namelijk uit suiker, pectine en citroenzuur. Ik maakte al eerder een heerlijke aardbeienjam, bramenjam en frambozenjam met rode bessen met geleisuiker.

Tapioca

Tapioca wordt gewonnen uit de wortel van de cassaveplant. Het is een zetmeel en kan op dezelfde wijze ingezet worden als maïzena. Ik raad je dus af om het voor een klassieke pudding of kwarktaart te gebruiken, maar om een saus of soep mee te binden is het ideaal. Daarentegen kun je wel een soort pudding maken van tapiocaparels. Hiervoor kook je de parels in een vloeistof (melk met vanille bijvoorbeeld) en vervolgens krijgen de parels een chewy/jelly-achtige structuur. Je zult deze tapiocaparels misschien wel kennen van de bubble tea die een paar jaar geleden heel populair was.

Xanthaangom

Xanthaan ontstaat door de fermentatie van suiker en melasse. Het is qua werking vergelijkbaar met het verdikkingsmiddel Arabische gom, hoewel je van xanthaangom maar heel weinig nodig hebt om je soep, saus of vla te verdikken. En in tegenstelling tot maïzena of tapioca heeft xanthaangom geen melige bijsmaak, dus dat is een voordeel. Ik heb zelf nog nooit xanthaangom gebruikt, maar het kent nog veel meer verschillende toepassingen. Het wordt door de glutenvrije (thuis)bakkers bijvoorbeeld veel gebruikt in broodrecepten ter vervanging de ontbrekende gluten.

Welk bind- of geleermiddel gebruik jij het liefst ter vervanging van gelatine? Ik lees het graag terug in een reactie onder dit bericht!

In veel bakrecepten wordt gebruik gemaakt van eieren. Voor mij geen probleem. Ik heb er geen allergie voor, volg geen speciaal dieet en heb ze ook bijna altijd wel in huis. Zo niet, dan ga ik ze halen. Sommige mensen hebben echter een allergie voor eieren of willen ze gewoonweg niet eten wegens hun dieet, dat maakt bakken een stuk lastiger. Gelukkig kun je eieren vervangen. Je krijgt natuurlijk wel een iets ander resultaat, maar dat is altijd met een alternatief. Zo kun je in ieder geval wel lekker blijven bakken. Ook erg handig voor als toch geen eieren in huis blijkt te hebben op het moment dat je wilt bakken. Met deze alternatieven duik je gewoon alsnog de keuken in, zonder een bezoekje te brengen aan de supermarkt.

Onderstaand een aantal alternatieven voor eieren die je meestal wel in huis zult hebben:

Vervangende ingrediënten voor 1 ei

• een halve geprakte banaan
• 60 ml yoghurt
• 80 gram appelmoes
• 3 eetlepels pindakaas
• 3 eetlepels gepureerd fruit
• 1 eetlepel chiazaad met 3 eetlepels water

Het verschilt natuurlijk per recept hoe je de eieren het best kunt vervangen en soms is het zelfs beter om ze niet te vervangen. Eieren hebben een bindende functie en een alternatief neemt dit niet altijd (voldoende) over. Omdat dit per recept verschilt is het voornamelijk een kwestie van uitproberen. Succes is dus niet altijd gegarandeerd 😉

Naast binden, hebben eieren ook een rijzende functie. De genoemde vervangers hebben deze niet, maar dat kun je oplossen door wat (extra) bakpoeder toe te voegen.

Een nieuw jaar is begonnen en dat betekent dat vele van jullie gezonde voornemens hebben. Bakken zit er misschien even helemaal niet in, of wie het dan toch niet kan laten gaat op zoek naar gezonde baksels. In januari stijgt het aantal vragen over gezond bakken met vervangers explosief. En mijn antwoord luidt 9 van de 10 keer als volgt: “Daar heb ik geen ervaring mee in dit recept, maar je kunt het uiteraard gewoon proberen”. Een antwoord waar je niet altijd iets aan hebt misschien. Wat ik dan wel heb voor jullie, is lijstjes met vervangers voor ingrediënten. Die heb ik gemaakt om je een beetje op weg te helpen. Ik weet dan misschien niet altijd hoe ze het recept beïnvloeden, ik weet wel welke mogelijkheden er zijn. En dat is toch al iets nietwaar?

Gezond bakken met vervangers?

Sorry lieve mensen, ik ben gek op bakken maar écht verstand van gezond bakken heb ik niet. Simpelweg omdat ik dat vrijwel nooit doe, ik maak hooguit een iets gezonder recept. De recepten die je op mijn blog vindt, zijn gemaakt zoals beschreven is. Ik heb de recepten niet ook nog getest met 8 verschillende soorten bloem en meel en ik heb ook niet alle vervangers voor suiker geprobeerd.

Of je bloem kunt vervangen door amandelmeel en de suiker weg kunt laten? Natuurlijk, veel ingrediënten kun je gemakkelijk vervangen met een lekker baksel als resultaat. Maar houd wel in gedachten dat je resultaat altijd (iets) zal afwijken van het originele recept. Je gebruikt immers een ander ingrediënt. Het is onmogelijk om met een ander ingrediënt exact hetzelfde resultaat te krijgen.

Ingrediënten en verhoudingen zijn er met een reden. Elk product heeft zijn eigen functie en zorgt voor een bepaald resultaat. In smaak, maar ook zeker in structuur. Zo hebben eieren een bindende en rijzende werking, als je die weglaat in een cake of vervangt door een ander ingrediënt krijg je natuurlijk een compleet ander resultaat. Hetzelfde geldt voor suiker, bloem en boter. Ook die hebben hun eigen functie.

Suiker vervangen

Suiker is suiker, laten we dat voorop stellen. Je lichaam verwerkt alle soorten suiker op dezelfde manier. Of dat nou uit een appel of een stuk cake komt. Alleen heeft die appel naast de fruitsuikers natuurlijk gezondere voedingsstoffen dan de cake heeft naast de gebruikte suiker. Op het hoe en wat ga ik niet te ver in, want daarvoor heb ik er niet genoeg kennis van.

Er zijn de laatste jaren veel alternatieven bijgekomen voor suiker. Of althans, ze zijn bekender geworden en er is meer mee geëxperimenteerd. Zo kun je kiezen voor fruit ter vervanging, bananen of gedroogde abrikozen bijvoorbeeld. Of kies voor producten als kokosbloesemsuiker, ahornsiroop en honing.

Keuze is er genoeg, alleen moet je soms wel goed opletten wat je gebruikt. Kun je het 1:1 vervangen bijvoorbeeld. En is de vervanger wel geschikt voor jouw baksel? Het is bij de meeste koekjesrecepten bijvoorbeeld geen goed idee om de suiker door appelmoes te vervangen omdat de structuur dan niet meer klopt.

Voor een compleet overzicht van alle suikervervangers en meer informatie verwijs ik je graag door naar dit artikel op Handige Baktips: klik hier.

Vervangers voor bloem en meel

Naast suiker, is bloem het andere ingrediënt dat het meest vervangen wordt. Voornamelijk omdat mensen geen gluten mogen of willen eten. Nou hebben die gluten juist een hele belangrijke werking in baksels, en dat maakt het ook iets lastiger te vervangen als je een resultaat wilt creëren dat niet te veel afwijkt van het origineel.

De meest voor de hand liggende en bekende vervanger is denk ik amandelmeel, maar ook boekweitmeel wordt steeds meer gebruikt. Of maal je havermout fijn voor havermeel. Opties genoeg! In tegenstelling tot bij suiker, is het bij bloem wel eenvoudiger te vervangen qua hoeveelheden. Je kunt vrijwel alles 1:1 vervangen.

Voor een compleet overzicht van alle vervangers voor bloem en meer informatie verwijs ik je graag door naar dit artikel op Handige Baktips: klik hier.

Vervangers voor melk

Melk is -vind ik- een ingrediënt dat heel erg makkelijk te vervangen is. In totaal ken ik er zeven, waarvan er 3 het meest geschikt zijn om te gebruiken als je bakt. Amandelmelk, sojamelk en hazelnootmelk. Deze vind ik het meest geschikt vanwege de smaak.

Maar er zijn er uiteraard meer. Voor het complete overzicht en wat meer informatie verwijs ik je graag door naar dit artikel op Handige Baktips: klik hier.

Vervangers voor boter

Wanneer je geen melk mag, is ongezouten roomboter ook uitgesloten door de melkbestanddelen en lactose. Voor het beste resultaat is dat jammer, maar wees niet getreurd. Je kunt namelijk ook andere producten gebruiken.

Het meest simpel is om voor plantaardige margarine te kiezen, maar zonnebloemolie is ook in veel recepten geschikt. Kokosvet is ook nog iets dat steeds meer wordt gebruikt.

Voor het volledige overzicht en meer informatie verwijs ik je graag door naar dit artikel op Handige Baktips: klik hier.

Vervangers voor eieren

Hoewel eieren vrij eenvoudig te vervangen zijn, is het lastig om een vervanger te vinden die ook echt dezelfde functie heeft. Eieren hebben namelijk een bindende en rijzende functie. Een vervanger als banaan bindt wel, maar mist die rijzende functie.

Ter compensatie kun je soms wel in recepten een beetje extra bakpoeder toevoegen zodat je alsnog je banaan, pindakaas of appelmoes kunt gebruiken.

Er zijn trouwens nog meer mogelijke vervangers. Daarvoor verwijs ik je graag door naar dit artikel op Handige Baktips: klik hier.

En dan tot slot, mijn visie op gezond eten en bakken: “Alles waar ’té’ voor staat, is niet goed voor je”. Of dat nou om repen chocolade of appels gaat. Gebruik je gezonde verstand, maar vergeet niet te genieten. Van de gezonde maaltijden, maar af en toe ook van een lekker stukje taart.

Ook kan ik vast verklappen dat er de komende tijd weer een paar gezondere/meer verantwoorde recepten online komen. Gewoon wat lekkere dingen die net even wat meer verantwoord zijn dan die punt chocoladetaart 😉

PS. De recepten van de baksels op de foto’s vind je hier: mueslirepen | bananenbrood met noten en chocola | granola | suikervrije lemon curd | blueberry lemon eierkoeken

Voor iedereen die verslingerd is aan taarten en andere lekkernijen, maar wel gezond wil/moet eten is er goed nieuws. Sinds een tijdje is het boek Gezonde taarten, cakes en koekjes van Asja  Tsachigova verkrijgbaar. De titel zegt denk ik al genoeg, dit boek staat vol met lekkere en verantwoorde baksels. Wel met andere ingrediënten dan je gewend bent, de recepten zijn namelijk gemaakt aan de hand van de levensstijl methode. Deze methode gaat ervan uit dat bijvoorbeeld (de combinatie van) geraffineerde suikers, bloem en melk ongezond zijn. Allen zijn dit natuurlijk belangrijke ingrediënten voor het bakken van taarten. Asja laat zien dat je ook gezonde taarten kunt bakken door deze ingrediënten te vervangen voor gezonde(re) alternatieven.

Toen ik dit boek binnenkreeg wist ik niet zo goed wat ik van de taarten moest verwachten omdat alle bekende  en gebruikelijke ingrediënten worden vervangen. Na wat bladeren in het boek was ik blij verrast! De eerste taart is namelijk een heuse chocoladetaart. Maar ook een appeltaart, pepernoten, aardbeien cupcakes en een cheesecake mogen natuurlijk niet ontbreken.

De recepten zijn onderverdeeld in taarten, cakes, gebakjes en koekjes. Daarna volgen ook nog hartige taarten, cakes en gebakjes. Voordat je begint met de recepten zijn er nog wat informatieve pagina’s. Wanneer kun je nu het best een puntje taart eten en hoe zorg je dat je lichaam deze lekkernij het beste verteert. Er wordt uitgelegd waarom standaard ingrediënten als bloem en melk slecht voor je zijn en wat de gezonde(re) vervangers hiervoor zijn. Ook over deze gezonde ingrediënten wordt nog wat meer informatie gegeven.

Veel van de recepten zijn lactosevrij en/of glutenvrij (te maken). Aan deze allergieën worden ook een aantal informatieve pagina’s besteedt. Handig vind ik ook het lijstje met basisingrediënten voor de gezonde taartenbakker. Veel ingrediënten kun je eenvoudig bij de supermarkt halen, maar voor andere zul je soms iets beter moeten zoeken.

De basis ingrediënten volgens dit boek zijn Agar Agar poeder, appelazijn, appelstroop, baksoda/bakpoeder, cacao, druivensuiker, honing, kaneelpoeder, kokossuiker, rijststroop, sojamelk naturel, vanillepoeder, volkoren boekweitmeel, volkoren rijstmeel en volkoren speltmeel. De meeste van deze ingrediënten zullen je waarschijnlijk wel bekend in de oren klinken of heb je zelfs al in huis.

Het boek bevat in totaal 50 recepten, waarvan 35 lactosevrij zijn en 45 glutenvrij, vaak voldoen de recepten zelfs aan beide criteria. Alle recepten zijn stuk voor stuk duidelijk opgezet en kunnen eigenlijk niet mislukken als je de stappen netjes volgt. Wat je misschien niet zou verwachten, als je het over gezonde taarten hebt, is dat ze er stuk voor stuk echt ontzettend lekker uitzien. In een ‘normaal’ bakboek zouden deze baksels zeker niet misstaan.

Voor iedereen die (heel) bewust bezig is met een gezonde levensstijl is dit boek een aanrader. Je moet niet denken dat je deze taarten onbeperkt kunt eten door de titel van het boek, maar het is zeker een goede vervanger voor een gemiddelde taart. De ingrediënten die op het lijstje van Asja staan zijn vrij makkelijk te vinden en als je al bewust leeft zijn dit ook geen ingrediënten die je eenmalig gebruikt en daarna in een kastje blijven liggen. Zelf ga ik binnenkort ook eens wat proberen uit dit boek, vooral ook om te kijken in hoeverre de smaak nu anders is omdat je toch andere ingrediënten gebruikt.

Dit boek telt 150 pagina’s, bevat 50 recepten en is onder andere hier verkrijgbaar.

Bijna dagelijks krijg ik vragen over vervangers voor ingrediënten. Dit gaat dan eigenlijk altijd over suiker, gluten en lactose. De één is er allergisch voor en de ander wil uit andere overwegingen liever een alternatief gebruiken. Vandaag staat vooral één van de ingrediënten die veel vervangen wordt centraal: suiker. Inmiddels staan er verschillende boeken op mijn plank over bakken zonder suiker. Als ik zelf iets wil weten over suikervrij bakken, kijk ik altijd in één van deze boeken. Daarom dacht ik dat velen van jullie het misschien wel leuk vinden om iets meer over deze boeken te lezen waarin suikervrij bakken centraal staat. De meeste van deze boeken geven ook nog eens goede tips over het aanpassen van recepten als je ook gluten- en lactosevrij wilt bakken. Nog even voor de duidelijkheid: het draait hier om de geraffineerde suikers die niet worden gebruikt.

Suikervrij Bakken 2

Voordat je begint met bakken geeft Vera eerst heel wat informatie over de suikervervangers die worden gebruikt. De suikervervangers die in dit boek gebruikt worden zijn kokosbloesemsuiker, Zùsto, acaciahoning, agavesiroop en ahornsiroop. Niet alleen suikers komen aan bod, er staat ook duidelijk in hoe je elk recept ook zonder gluten of lactose kunt maken. Het eerste dat mij opvalt als ik de recepten bekijk, is dat je (waar mogelijk) kunt kiezen welke soort zoetstof je gebruik. Dat vind ik heel fijn, je bent voor een recept niet per se gebonden aan één vervanger. Alle recepten zijn heel duidelijk opgebouwd, met de bereiding kan eigenlijk niet mis gaan.

Ook het soort recepten is heel divers. Een paar van mijn favorieten: tulbandcake met frambozen (die van de cover), speculaascake, Limburgse vlaai, moelleux, bagels, moddertaart, koeksisters en pruimentaartjes. En dat zijn er slechts een paar, het boek staat vol recepten die ik allemaal zou willen proberen. Het is een Belgisch bakboek, dus er staan ook wat gebaksoorten in die ik niet ken. Antwerpse handjes bijvoorbeeld, maar ook de vergelijking met een smoutebol wordt gemaakt. Geen idee wat ik van dat recept moet verwachten, maar op de foto ziet het er fantastisch lekker uit.

Wat vind ik ervan?

Ik denk dat dit mijn nieuwe favoriete boek is over suikervrij bakken. De suikervrije bakker vindt in het boek Suikervrij Bakken 2 meer dan genoeg inspiratie. Er staan meer dan 90 recepten in dit boek. Taarten, cakes, koekjes en andere lekkere baksels. Ze zijn allemaal aanwezig. Het boek is van een Belgische uitgever en af en toe zul je (als Nederlander) een woord of omschrijving tegenkomen waarbij je even twee keer moet nadenken. Maar het levert geen problemen op. Verder staan er veel prachtige foto’s in dit boek, maar niet elk recept is voorzien van een foto. Normaal mis ik dat wel, maar bij dit boek vind ik het geen probleem.

Dit boek telt 176 pagina’s. Inmiddels is dit boek helaas niet meer (online) verkrijgbaar.

Zoetigheden zonder suiker, gluten en lactose

Dit boek richt zich niet alleen maar op suiker, de recepten zijn namelijk ook gluten- en lactosevrij. Dat wekt mijn interesse, mede door de prachtige chocoladetaart op de cover waarvan ik op het eerste gezicht niet zou zeggen dat hij geen suiker, gluten en lactose bevat. Het boek begint met een verhaal van 13 pagina’s over het niet meer eten van suikers. Ietwat lang, maar het geeft meer inzicht over de werking van suiker en waarom een mens daar zoveel behoefte aan heeft. Maar dan de recepten, het belangrijkste als je het mij vraagt!

In boeken waar zonder suiker, gluten en lactose wordt gebakken kijk ik altijd als eerst naar de ingrediënten. Ik hou ervan als recepten makkelijk verkrijgbare ingrediënten hebben, liefst zonder dat ik eerst alles nog in huis moet halen. Met deze recepten zal ik nog wel even een bezoekje aan de supermarkt moeten brengen. Kokosolie, kokospoeder, dadels en boekweitmeel heb ik niet standaard in huis. Gelukkig zijn het wel ingrediënten die eenvoudig te verkrijgen zijn.

Het eerste hoofdstuk bevat verschillende baksels uit de oven. De snelle chocoladetaart van de cover, bosbessenmuffins en haverkoekjes bijvoorbeeld. Daarna staan de ijsjes centraal, gemaakt van bevroren fruit en een aantal simpele toevoegingen. Niet alleen ‘schepijs’ komt aan de beurt, er staan ook lekkere waterijsjes in. Het volgende hoofdstuk gaat over snoepjes die vooral gemaakt worden van noten en gedroogd fruit. Lekkere pecanruitjes bijvoorbeeld, of je maakt amandeltruffels. Het boek eindigt met desserts en nog wat smoothies en drankjes.

Wat vind ik ervan?

Het boek biedt heel veel verschillende soorten recepten, dat vind ik een groot pluspunt. Het is niet alleen maar bakken voor verjaardagen. Er staat ook genoeg in voor andere momenten. De snoepjes vormen op ieder moment van de dag een lekker tussendoortje, de smoothies kun je ook altijd drinken en het is niet meer moeilijk om verantwoorde desserts op tafel te zetten. Een boek dat je veel zult gebruiken dus. Bijna alle recepten zijn voorzien van mooie foto’s en ook de receptuur is duidelijk omschreven.

Dit boek telt 112 pagina’s en is verkrijgbaar voor €24,95 via Bol.com

Goed Zoet

Nanne Hoogland geeft met het boek Goed Zoet niet alleen suikervrije recepten, ze geeft ook heel veel informatie over suikervervangers. De meeste recepten zijn ook lactosevrij en/of glutenvrij. Voordat je met recepten begint, wordt informatie gegeven over suiker en andere ingrediënten. Waarom is het ongezond en wat gebeurt er in je lichaam. Dan volgt de receptenindex, achter elk recept staan icoontjes die aangeven aan welke allergieën het recept voldoet. We gaan nog niet door naar de recepten. Eerst namelijk informatie over wat er in je voorraadkast zou moeten staan. Verschillende soorten vervangers worden genoemd en toegelicht.

Dan volgen eindelijk de recepten. Ik zie wat ingrediënten staan die ik niet in huis heb en waarvan ik ook niet weet of (en waar) ik die in de supermarkt kan vinden. Rijststroop bijvoorbeeld. De meeste ingrediënten ken ik gelukkig wel. Het valt me op dat de recepten ruim zijn opgezet, het boek doet door illustraties en kleuren een beetje ouderwets aan. De recepten zijn heel divers, van taarten en cupcakes tot koeken en desserts. Veel recepten zijn voorzien van een foto, maar er zijn er ook meer dan genoeg zonder. Ik had zelf graag nog wat meer foto’s gezien.

Wat vind ik ervan?

Ik vind het fijn aan dit boek dat er zoveel informatie in staat. Wat is zo’n suikervervanger nu eigenlijk, waarom werkt het wel of niet fijn en wat doet het met je. Als je naast recepten ook geïnteresseerd bent in de achtergrondinformatie, dan is dit boek zeker wat voor jou! De recepten zijn niet al te ingewikkeld, al zul je wel bepaalde producten in huis moeten halen die je misschien nu nog niet gebruikt.

Dit boek telt 240 pagina’s. Inmiddels is dit boek helaas niet meer (online) verkrijgbaar.

Gezonde taarten, cakes en koekjes

Ik schreef al eerder een uitgebreide review over Gezonde taarten, cakes en koekjes, hier zal ik kort nog even over het boek vertellen. Hoewel suikervrij centraal staat in dit boek, zijn ook veel recepten gluten- en lactosevrij (te maken). Er wordt dieper ingegaan op de effecten van suiker en wat dit in je lichaam doet. Voor vele ingrediënten wordt dit gedaan en er worden ook gezonde vervangers genoemd. Asja heeft ook vast een boodschappenlijstje voor je gemaakt met de basisingrediënten die goed van pas zullen komen. Na de uitgebreide informatie ben je goed voorbereid om aan de slag te gaan met de recepten.

Bij de recepten valt het mij op dat er voornamelijk goed verkrijgbare ingrediënten worden gebruikt. Iets wat ik zelf heel fijn vind. De moddertaart ziet er echt verrukkelijk uit, net als de frambozen kwarktaart. De meeste recepten zal iedereen wel kennen, het enige verschil is dat dit de suikervrije variant is. De recepten zijn duidelijk opgebouwd en voorzien van verschillende tips. Zo zal het je zeker lukken om een lekker en suikervrij baksel op tafel te zetten.

Wat vind ik ervan?

Er staan lekker veel taarten in dit boek, maar er is ook genoeg variatie. Ik  vind het leuk om te zien dat er zoveel gebak in staat, waarvan ik niet had gedacht dat het er nog zo lekker uit zou zien wanneer je het suikervrij maakt. Als je bewust bezig bent met een gezonde leefstijl, maar wel af en toe wilt genieten van iets zoet zonder toch de suikerpot te openen, is dit boek zeker wat voor jou. Je zult hier voldoende inspiratie op kunnen doen.

Dit boek telt 150 pagina’s en is verkrijgbaar voor €20,95 via Bol.com

Een hele tijd terug begon ik met artikelen waarin ik veelgestelde vragen behandelde. Zoals jullie misschien wel weten heb ik inmiddels een aparte blog opgezet –Handige Baktips– voor extra hulp bij het bakken. Dit heb ik zo apart gedaan omdat ik dan de artikelen beter kon onderverdelen waardoor alle tips beter vindbaar zijn voor jullie.

Ik heb altijd veel aan jullie vragen. Wat voor mij soms heel logisch is, hoeft natuurlijk niet voor iedereen logisch te zijn. Als ik merk dat iets vaker gevraagd wordt, schrijf ik daar regelmatig een bericht over. In dit artikel zet ik een paar van de vragen op een rij die ik het meest krijg. Soms link ik door naar de artikelen op Handige Baktips waar je een nog uitgebreidere uitleg kunt vinden.

Heb ik bloem of zelfrijzend bakmeel nodig voor dit recept?

Als er bloem in het recept staat moet je gewone bloem gebruiken. Wanneer ik zelfrijzend bakmeel bedoel dan zet ik dat gewoon zo in de ingrediëntenlijst.

Het kan natuurlijk zijn dat je één van de twee niet in huis hebt, dan kun je die ingrediënten onderling goed vervangen. Lees hier hoe je bloem en zelfrijzend bakmeel kunt vervangen.

Welke ovenstand moet ik gebruiken en waar in de oven moet ik bakken?

Je kunt er vanuit gaan dat in alle recepten die je tegenkomt je moet bakken met boven- en onderwarmte, in het midden van de oven. Dat is over het algemeen de richtlijn. Mocht het toch anders zijn, dan staat dit er gewoon bij in het recept. Bij de recepten hier op Laura’s Bakery, maar ook op andere blogs of in boeken en tijdschriften.

Heb je een heteluchtoven? Dan zet je de temperatuur 20% lager dan aangegeven.

Kan ik ?? vervangen voor ??

Alle recepten die op Laura’s Bakery staan heb ik gemaakt volgens de receptuur die ik beschrijf. Ik heb geen ervaring met het vervangen van ingrediënten in die recepten. Ik weet dus ook niet zeker of het vervangen van bloem, suiker, boter of een ander ingrediënt werkt voor dat ene recept. Je kunt het natuurlijk altijd proberen, al moet je dan wel rekening houden met een ander resultaat. De structuur kan bijvoorbeeld anders worden en het vervangen van ingrediënten heeft natuurlijk ook invloed op de smaak.

Op Handige Baktips vind je een overzicht van artikelen waar ik lijsten met alternatieven geef. Mocht ik zelf een recept met een vervangend ingrediënt geprobeerd hebben, dan zet ik dat er uiteraard bij. Je kunt ook de reacties onder het recept lezen, veel lezers laten het weten als ze het recept met vervangende ingrediënten hebben gemaakt. Niet alleen handig voor jullie, maar ook ik leer daar weer van.

Ik ga een gedecoreerde taart maken, hoeveel tijd heb ik hiervoor nodig?

Hoeveel tijd je nodig hebt voor het decoreren van een taart is verschillend. Dat hangt af van het soort taart, maar ook van jezelf. Heb je al wat ervaring en werk je lekker door, of is het allemaal nog redelijk nieuw en gaat het niet zo vlot. Daar is dus niet zomaar antwoord op te geven.

Voor Handige Baktips schreef ik een artikel over de planning bij het maken van een gedecoreerde taart. Daar zul je zeker iets aan hebben.

Hoelang kan ik dit bewaren?

Hoelang je een baksel kan bewaren verschilt. Dat hangt af van de gebruikte ingrediënten en de bereiding. In dit overzicht staat hoe je verschillende baksels het best kunt bewaren en hoe lang het ongeveer goed blijft.

Kun je hier niet vinden wat je zoekt? Kijkt dan eens in het ‘bewaren overzicht‘ op Handige Baktips, daar heb ik inmiddels ook een uitgebreid archief opgebouwd met artikelen over het bewaren van verschillende soorten baksels.

Heb jij nog andere vragen? Stel ze gerust! Wie weet schrijf ik daar ook wel een artikel over voor Handige Baktips 😉

Voor meer veelgestelde vragen (niet allemaal bakgerelateerd) kun je natuurlijk ook een kijkje nemen op de FAQ pagina.

Ik krijg vaak de vraag waar ik mijn inspiratie vandaan haal. Heb ik nu echt altijd genoeg ideeën om mee aan de slag te gaan? Het antwoord is ja, aan inspiratie geen gebrek bij mij. Ik heb een schriftje waarin ik al mijn ideeën opschrijf, als ik dan weer een blogplanning maak pak ik die erbij. En de nieuwe ideeën komen er altijd in rapper tempo bij dan ik ze kan uitwerken. Hoe ik mijn recepten maak verschilt. Soms heb ik alleen een soort gebak en een smaakcombinatie in mijn hoofd waar ik mee de keuken in ga, een andere keer ga ik variëren met bestaande recepten. En over dat laatste vertel ik jullie vandaag meer.

Variëren met basisrecepten

Ik hoef jullie natuurlijk niet te vertellen dat ik houd van basisrecepten. In Het Basisbakboek (hier te koop) staan deze recepten centraal. En nog belangrijker, ik laat je in dit boek zien dat je met een recept heel goed kunt variëren. Je neemt het basisrecept voor koekjes, voegt hier cacaopoeder en chocolate chips en maakt er triple chocolate chip koekjes van. Of je mengt chocolate chips door het deeg en verstopt een Rolo in het midden voor Rolo koekjes. Zo varieer je dus met basisrecepten. In mijn boek vind je nog veel meer variatierecepten, ook heel veel die niet op mijn blog staan (en komen).

Elk recept is een basis

Ik zie elk recept als een basis, niet alleen mijn basisrecepten. Neem mijn Oreo tulband bijvoorbeeld. Die is gebaseerd op een Amerikaans recept voor een cake dat ik ooit had gezien. Het idee vond ik fantastisch, maar niet alle ingrediënten waren verkrijgbaar in Nederland. Die heb ik dus vervangen voor beschikbare alternatieven, maar ik heb verder ook nog flink zitten sleutelen aan het origineel. Amerikaanse recepten zijn vaak veel zoeter dan wij ze in Nederland maken, dus ik heb het ook aangepast op onze smaak.

Het origineel zie je er niet meer in terug, maar toch heb ik het wel als basis gebruikt. En ook leuk om te weten, het recept voor de tulband gebruikte ik later weer om de Oreo taart mee te maken.

Variëren met recepten

Maar hoe varieer je dan met recepten? Dat is een vraag die ik veel krijg, bijvoorbeeld wanneer mensen vragen of ze een bepaald ingrediënt kunnen vervangen. Want ook dan ben je al aan het variëren. Over het vervangen van ingrediënten voor intoleranties heb ik al veel geschreven, dus mocht je daar meer over willen weten raad ik je aan dit artikel te lezen. Dan vertel ik je hier hoe ik zelf varieer met recepten.

Om te beginnen zijn er een paar dingen om rekening mee te houden:

• Verhouding tussen droge en natte ingrediënten. Dit moet ongeveer gelijk blijven.
• Elk ingrediënt heeft een functie, je kunt niet zomaar alles vervangen.
• Met oog op bovenstaand punt: rijsmiddelen (eieren, bakpoeder, etc.) kun je niet zomaar weglaten voor een gelijk resultaat.
• Begin je net met variëren? Begin dan met kleine stapjes, breng niet gelijk grote rigoureuze veranderingen aan.
• Verwacht niet gelijk dat het goed gaat. Flauw misschien, maar soms bedenk ook ik een variatie die niet uitpakt zoals ik had gehoopt. Meestal om de reden dat ieder ingrediënt zijn functie heeft.

Bovenstaande punten zijn het belangrijkst om rekening mee te houden. En begin dus vooral met kleine aanpassingen. Bij een vanillekoekje bijvoorbeeld een deel van het bloem vervangen voor cacaopoeder om er chocoladekoekjes van te maken. Alleen cacaopoeder toevoegen kan ook, maar dan krijg je een steviger deeg en daarmee krijg je dus ook een iets ander resultaat in structuur.

Wat als het niet goed gaat?

Ik noemde het net al even. Zodra je gaat sleutelen aan een recept, kan niemand je garanderen dat het ook echt werkt. Het is mij ook wel eens gebeurd dat ik een recept zo had aangepast, dat het resultaat heel anders was geworden. Heel erg droog bijvoorbeeld, of een baksel dat niet gaar wilde worden. Dat soort dingen komen dan meestal door de verhouding tussen natte en droge ingrediënten.

Wanneer een recept toch niet werkt, kijk ik naar waar ik niet tevreden over ben. Bij een te droog baksel weet ik bijvoorbeeld dat ik meer natte ingrediënten toe moet voegen of dat de baktijd/temperatuur anders moet. Als een smaak niet goed is kun je daar ook eenvoudig veranderingen in maken. Daarna gewoon nog een keer proberen, het gaat dan vast beter. Het is jammer als een baksel niet gelijk lukt, maar je weet dan in ieder geval wel hoe het niet moet. Ook heel erg leerzaam. Naarmate je vaker varieert, zal het steeds minder vaak mislukken. Puur omdat je er door te oefenen vanzelf beter in wordt.

Ik hoop dat het zo voor jullie iets duidelijker is hoe je kunt variëren met recepten en hoe ik dat zelf doe. In mijn boek heb je heel goed overzicht in welk recept de basis is en hoe de variaties in elkaar zitten (en hoe je basisrecepten kunt combineren!). Dus mocht je nog wat meer inspiratie kunnen gebruiken en meer willen leren over het variëren (en bakken), dan is dat zeker een aanrader.

Varieer jij graag met recepten?

In de banketbakkerswereld (en dus ook in de mijne) is boter een onmisbaar ingrediënt. Boter heeft verschillende effecten op een baksel, die ook verschillen per soort baksel. Zo zorgt boter natuurlijk voor een heerlijke geur, kleur en smaak, maar het maakt je deeg of beslag daarnaast ook kneedbaar en vormbaar. Daarnaast zorgt het ervoor dat de structuurbouwers in je recept (gluten, eiwitten, suiker) worden beschermd en niet uit kunnen drogen. Dit zorgt in sommige gevallen voor een mals deeg, een knapperig deeg of juist een smeuïg beslag, dat hangt maar net van de receptuur en samenhang van ingrediënten af.

Waar wordt boter van gemaakt?

Boter is een volledig natuurlijk product dat is gemaakt van melk. Het bevat maar een paar ingrediënten: room, melkzuurbacteriën, water en zout. Wist je bijvoorbeeld dat er voor een pakje van 250 gram roomboter wel 5 liter melk nodig is? Melk moet namelijk eerst ‘ontroomd’ en vervolgens gekarnd worden, totdat de room vet genoeg is om er roomboter van te maken. Dan snap je meteen waarom boter ook wel ‘room’boter wordt genoemd. En waarom je zelf roomboter kunt maken als je maar lang genoeg blijft schudden met een glazen pot met slagroom. Als je meer wilt lezen over het productieproces van boter, dan vind je het vast leuk om dit uitgebreidere artikel daarover te lezen.

Er wordt regelmatig aan mij gevraagd welke soort boter ik gebruik: roomboter of margarine. Het antwoord is altijd roomboter, want dat is het enige dat écht boter is van die twee. Margarine wordt industrieel gemaakt van plantaardige oliën en (soms dierlijke) vetten.

Waarom moet boter op kamertemperatuur zijn?

Eén van mijn basisbakregels is dat al je ingrediënten altijd op kamertemperatuur moeten zijn voordat je begint, dus ook je boter (tenzij anders vermeld). Dit voorkomt bijvoorbeeld dat je ingrediënten zullen gaan schiften bij het mengen. In een geschift beslag willen de ingrediënten niet goed met elkaar mengen, wat je kunt herkennen aan de witte spikkels die je in het beslag ziet. Daarnaast kun je boter op kamertemperatuur het allerbest romig en luchtig kloppen. Dit zorgt ervoor dat je overige ingrediënten juist beter worden opgenomen in het beslag.

Lees hier meer over mijn muffinsmaaktest: roomboter vs. margarine vs. zonnebloemolie

Zo krijg je je boter snel op kamertemperatuur  

Soms vergeet je wel eens om de boter op tijd uit de koelkast te halen zodat het op kamertemperatuur is als jij aan je vanille cake wil beginnen. Gelukkig zijn er manieren om de boter sneller op temperatuur te laten komen! Je kunt de boter kort in de magnetron oppiepen of op de vensterbank boven de verwarming leggen, maar dat is riskant want als je even niet oplet is je boter al gesmolten. De beste truc is naar mijn mening om de boter boven de beslagkom te raspen of in hele dunne plakjes te snijden. Ondertussen pak ik alvast alle andere ingrediënten voor het recept en weeg ik alles af, tegen de tijd dat ik klaar ben zal de boter op temperatuur zijn.

Zo vervang je boter bij het bakken

Helaas is het niet voor iedereen mogelijk om echte boter te gebruiken tijdens het bakken, bijvoorbeeld wanneer je een lactose intolerantie hebt. Gelukkig zijn er verschillende alternatieven te bedenken, zoals plantaardige margarine, kokosolie, andere neutrale olie of ghee. Je kunt deze varianten niet allemaal gebruiken in elk recept om boter te vervangen. Met logisch nadenken kom je gelukkig een heel eind. Bedenk je in ieder geval dat boter opstijft als je deeg of baksel afkoelt en zoals ik al eerder noemde als functie kan hebben om het vorm te geven en kneedbaar te maken.

Voor het maken van koekjes kun je bijvoorbeeld geen zonnebloemolie gebruiken, maar wel harde margarine of kokosolie. Daarentegen kun je voor het bakken van cake prima een vloeibare soort olie gebruiken, let wel op dat je voor een neutrale smaak kiest want dit proef je anders terug in je cake.

Lees hier meer over mijn koekjestest: roomboter vs. margarine

Heb jij nog andere vragen over boter met betrekking tot bakken? Stel ze dan gerust onder dit artikel in een reactie, dan zullen we deze vragen over een tijdje verwerken in een update van dit artikel!

Er zijn oneindig veel baksels die een rijsmiddel nodig hebben. Soms kunnen eieren genoeg zijn, maar meestal heeft een baksel wat extra hulp nodig. Door gist, bakpoeder of baking soda toe te voegen aan een beslag of deeg behaal je mooie, luchtige resultaten. Dat betekent echter niet dat je zomaar een van deze drie ingrediënten kunt toevoegen of onderling kunt verwisselen. Ik krijg vaak de vraag of bakpoeder vervangen kan worden door gist of andersom, dat is dus iets wat niet mogelijk is. Met bakpoeder en baking soda kun je soms nog een beetje spelen, maar gist is echt weer een ander verhaal. Omdat er soms wat verwarring over lijkt te zijn, vertel ik je vandaag wanneer je gist, bakpoeder en baking soda gebruikt. In negen van de tien gevallen dan, want er zijn -om het makkelijk te maken 😉 – altijd uitzonderingen.

Bakpoeder

Bakpoeder is het meest bekende rijsmiddel uit de zoete keuken, al wordt baking soda ook steeds bekender. Bakpoeder bestaat zelfs voor een deel uit baking soda, aangevuld met een zuur ingrediënt zodat jouw baksel daadwerkelijk zal rijzen in de oven.

Het rijsmiddel bakpoeder gebruik je in zoete baksels, van cakes tot koekjes. Het heeft geen ander ingrediënt nodig om te werken, alles wat nodig is zit al in het bakpoeder zelf. Bakpoeder is niet geschikt voor brood.

Baking soda

Baking soda is tegenwoordig bij zo’n beetje elke supermarkt te krijgen, maar een aantal jaren geleden kocht je het alleen online of bij de drogist of apotheek onder de naam zuiveringszout. Wat baking soda nu precies is lees je hier.

Belangrijk om te weten is dat je baking soda gebruikt in zoet gebak. Cakes en koekjes bijvoorbeeld. Baking soda is niet geschikt voor brood. Anders dan bakpoeder heeft baking soda wat hulp nodig van een zuur ingrediënt om te werken. Het zuurtje dat nodig is zit in meer ingrediënten dan je denkt, zo zijn cacaopoeder en bruine suiker bijvoorbeeld geschikt om baking soda te laten werken. Maar er zijn meer van deze ingrediënten, ik maakte een overzicht dat je hier kunt zien.

Gist

Gist is een rijsmiddel dat je gebruikt voor het bakken van brood. Door goed en lang te kneden en het brood te laten rusten werken alle ingrediënten samen om uiteindelijk mooi te rijzen voordat je het de oven in schuift. Als een brood niet goed rijst, ligt dat in vrijwel alle gevallen aan het kneden. Zorg dat je dit lang genoeg doet tot je een mooi vliesje kunt trekken van het deeg (een beetje zoals kauwgom, je moet er bijna doorheen kunnen kijken).

Ik gebruik altijd droge gist, ook wel instant gist genoemd. Verse gist gebruiken kan natuurlijk ook. Dat kun je prima onderling vervangen, hier lees je hoe je dat doet. Gist gebruik je niet voor cakes, koekjes en ander zoet gebak.

Uitzonderingen

Zoals je ziet is het niet ingewikkeld. Gist is voor brood en bakpoeder en baking soda is voor de rest. Maar er zijn dus uitzonderingen. Zo heeft een soda bread geen gist, maar baking soda nodig. En als ik pretzels maak gebruik ik gist én bakpoeder. Oh, en krakelingen maak je ook met gist. Verwarrend, ik snap het.

In die enkele gevallen neem je gewoon aan dat wat in het recept staat juist is. Geloof mij maar dat ikzelf (en de meeste anderen) echt niet zomaar deze rijsmiddelen door elkaar halen bij het schrijven van een recept. Ik raad je niet aan om te experimenteren en toch zo nu en dan gist in plaats van bakpoeder te gebruiken of andersom. Je zult het merken in het resultaat en dat is zonde. Dat het voor sommige recepten werkt, betekent niet dat dit voor andere recepten ook zo is.