Zoeken

Zoals jullie weten bak ik naast zoet, ook heel graag hartig. Aan borrelhapjes en ander lekkers geen gebrek hier op het blog, die categorie wordt wekelijks verder uitgebreid. Toen ik het nieuwe boek van Rutger binnenkreeg, wist ik dan ook al vrij snel wat ik wilde maken. Namelijk iets wat ik nog nooit eerder had gemaakt: een soda bread.

Waar je normaal gist gebruikt om een brood te laten rijzen, je goed moet kneden en veel moet wachten voordat het de oven ingaat, is dat bij een soda bread helemaal anders. Je gebruikt namelijk baking soda als rijsmiddel, hoeft nauwelijks te kneden en kunt het gelijk in de oven schuiven. Ikzelf was voornamelijk benieuwd of je dan wel echt een lekker en luchtig brood krijgt, met een werkwijze die compleet anders is dan ik gewend ben. Het brood bracht ik op smaak met rozemarijn en tijm, één van de variaties die Rutger noemt in zijn boek. Ik begin met de review van Het hartige bakboek, daarna volgt het recept.

Het hartige bakboek

De recepten zijn opgedeeld in 8 verschillende hoofdstukken: basisrecepten, klein maar fijn, lekker voor tussendoor, mandvol broodjes, brood op de plank, van plaat tot taart, groots gebakken en bijna helemaal zelf gebakken. Je ziet aan de inhoudsopgave niet gelijk welk soort recepten je nu precies kunt verwachten, maar als je doorbladerd naar de laatste pagina’s is daar het receptenregister. Alle recepten en variaties per hoofdstuk staan hier op een rij. Heel erg handig en dit had van mij wel als inhoudsopgave gebruikt mogen worden.

Het soort recepten varieert. Je kunt aan de slag voor de borrel, lunch, het diner of juist hartige snacks maken. Denk aan kleine borrelkoekjes, bitterballen, muffins, scones, kaaskroketjes, bapao, focaccia, pizza, plaattaart, quiches en toad in the hole. Zeer divers dus zoals je kunt zien. Voor iedere gelegenheid is er wel een recept in dit boek te vinden. Veel recepten, zoals het soda bread dat ik maakte, bestaat uit een basis met drie mogelijke variaties hierop. Op de foto is dan slechts één van die variaties te zien.

Lees wel even goed bij de recepten met variaties. Bovenaan de pagina staat het recept en ergens in dat recept wordt dan overgeschakeld naar de variatie die ook in tekst staat uitgelegd. De ingrediënten haal je uit de variatietekst en staan niet in een apart lijstje vermeld. Het is niet ingewikkeld hoor, maar om geen ingrediënten of stappen te vergeten moet je wel even goed lezen en opletten (zoals bij elk recept natuurlijk 😉 ).

Conclusie: een heel leuk en lekker hartig bakboek dat je voor veel verschillende situaties kunt gebruiken.

Het boek kost €22,50 en is onder andere verkrijgbaar via Bol.

Zoals jullie weten bak ik naast zoet, ook heel graag hartig. Aan borrelhapjes en ander lekkers geen gebrek hier op het blog, die categorie wordt wekelijks verder uitgebreid. Toen ik het nieuwe boek van Rutger binnenkreeg, wist ik dan ook al vrij snel wat ik wilde maken. Namelijk iets wat ik nog nooit eerder had gemaakt: een soda bread.

Waar je normaal gist gebruikt om een brood te laten rijzen, je goed moet kneden en veel moet wachten voordat het de oven ingaat, is dat bij een soda bread helemaal anders. Je gebruikt namelijk baking soda als rijsmiddel, hoeft nauwelijks te kneden en kunt het gelijk in de oven schuiven. Ikzelf was voornamelijk benieuwd of je dan wel echt een lekker en luchtig brood krijgt, met een werkwijze die compleet anders is dan ik gewend ben. Het brood bracht ik op smaak met rozemarijn en tijm, één van de variaties die Rutger noemt in zijn boek. Ik begin met de review van Het hartige bakboek, daarna volgt het recept.

Het hartige bakboek

De recepten zijn opgedeeld in 8 verschillende hoofdstukken: basisrecepten, klein maar fijn, lekker voor tussendoor, mandvol broodjes, brood op de plank, van plaat tot taart, groots gebakken en bijna helemaal zelf gebakken. Je ziet aan de inhoudsopgave niet gelijk welk soort recepten je nu precies kunt verwachten, maar als je doorbladerd naar de laatste pagina’s is daar het receptenregister. Alle recepten en variaties per hoofdstuk staan hier op een rij. Heel erg handig en dit had van mij wel als inhoudsopgave gebruikt mogen worden.

Het soort recepten varieert. Je kunt aan de slag voor de borrel, lunch, het diner of juist hartige snacks maken. Denk aan kleine borrelkoekjes, bitterballen, muffins, scones, kaaskroketjes, bapao, focaccia, pizza, plaattaart, quiches en toad in the hole. Zeer divers dus zoals je kunt zien. Voor iedere gelegenheid is er wel een recept in dit boek te vinden. Veel recepten, zoals het soda bread dat ik maakte, bestaat uit een basis met drie mogelijke variaties hierop. Op de foto is dan slechts één van die variaties te zien.

Lees wel even goed bij de recepten met variaties. Bovenaan de pagina staat het recept en ergens in dat recept wordt dan overgeschakeld naar de variatie die ook in tekst staat uitgelegd. De ingrediënten haal je uit de variatietekst en staan niet in een apart lijstje vermeld. Het is niet ingewikkeld hoor, maar om geen ingrediënten of stappen te vergeten moet je wel even goed lezen en opletten (zoals bij elk recept natuurlijk 😉 ).

Conclusie: een heel leuk en lekker hartig bakboek dat je voor veel verschillende situaties kunt gebruiken.

Het boek kost €22,50 en is onder andere verkrijgbaar via Bol.

Een tijdje geleden maakte ik voor het eerst een soda bread en dat beviel goed. Zo goed, dat ik een paar dagen later nog zo’n brood bakte. Ik wilde eerst weer dezelfde bakken om de karnemelk op te maken, dat lust ik namelijk niet om zo uit een glas te drinken. Na een blik in mijn koelkast besloot ik echter een lekkere variatie te maken. Dat resulteerde in dit soda bread met kaas en spekjes. Een brood dat binnen 15 minuten in de oven staat, je hoeft namelijk alleen maar te kneden. Rijzen is niet nodig en toch heb je een vrij luchtig brood als resultaat. Ik at dit brood bij een lekker soepje en een dag later met een plakje kaas. Zelfs bij een borrel kan dit brood een perfecte aanvulling zijn op de toastjes. Probeer maar eens uit.

Er zijn oneindig veel baksels die een rijsmiddel nodig hebben. Soms kunnen eieren genoeg zijn, maar meestal heeft een baksel wat extra hulp nodig. Door gist, bakpoeder of baking soda toe te voegen aan een beslag of deeg behaal je mooie, luchtige resultaten. Dat betekent echter niet dat je zomaar een van deze drie ingrediënten kunt toevoegen of onderling kunt verwisselen. Ik krijg vaak de vraag of bakpoeder vervangen kan worden door gist of andersom, dat is dus iets wat niet mogelijk is. Met bakpoeder en baking soda kun je soms nog een beetje spelen, maar gist is echt weer een ander verhaal. Omdat er soms wat verwarring over lijkt te zijn, vertel ik je vandaag wanneer je gist, bakpoeder en baking soda gebruikt. In negen van de tien gevallen dan, want er zijn -om het makkelijk te maken 😉 – altijd uitzonderingen.

Bakpoeder

Bakpoeder is het meest bekende rijsmiddel uit de zoete keuken, al wordt baking soda ook steeds bekender. Bakpoeder bestaat zelfs voor een deel uit baking soda, aangevuld met een zuur ingrediënt zodat jouw baksel daadwerkelijk zal rijzen in de oven.

Het rijsmiddel bakpoeder gebruik je in zoete baksels, van cakes tot koekjes. Het heeft geen ander ingrediënt nodig om te werken, alles wat nodig is zit al in het bakpoeder zelf. Bakpoeder is niet geschikt voor brood.

Baking soda

Baking soda is tegenwoordig bij zo’n beetje elke supermarkt te krijgen, maar een aantal jaren geleden kocht je het alleen online of bij de drogist of apotheek onder de naam zuiveringszout. Wat baking soda nu precies is lees je hier.

Belangrijk om te weten is dat je baking soda gebruikt in zoet gebak. Cakes en koekjes bijvoorbeeld. Baking soda is niet geschikt voor brood. Anders dan bakpoeder heeft baking soda wat hulp nodig van een zuur ingrediënt om te werken. Het zuurtje dat nodig is zit in meer ingrediënten dan je denkt, zo zijn cacaopoeder en bruine suiker bijvoorbeeld geschikt om baking soda te laten werken. Maar er zijn meer van deze ingrediënten, ik maakte een overzicht dat je hier kunt zien.

Gist

Gist is een rijsmiddel dat je gebruikt voor het bakken van brood. Door goed en lang te kneden en het brood te laten rusten werken alle ingrediënten samen om uiteindelijk mooi te rijzen voordat je het de oven in schuift. Als een brood niet goed rijst, ligt dat in vrijwel alle gevallen aan het kneden. Zorg dat je dit lang genoeg doet tot je een mooi vliesje kunt trekken van het deeg (een beetje zoals kauwgom, je moet er bijna doorheen kunnen kijken).

Ik gebruik altijd droge gist, ook wel instant gist genoemd. Verse gist gebruiken kan natuurlijk ook. Dat kun je prima onderling vervangen, hier lees je hoe je dat doet. Gist gebruik je niet voor cakes, koekjes en ander zoet gebak.

Uitzonderingen

Zoals je ziet is het niet ingewikkeld. Gist is voor brood en bakpoeder en baking soda is voor de rest. Maar er zijn dus uitzonderingen. Zo heeft een soda bread geen gist, maar baking soda nodig. En als ik pretzels maak gebruik ik gist én bakpoeder. Oh, en krakelingen maak je ook met gist. Verwarrend, ik snap het.

In die enkele gevallen neem je gewoon aan dat wat in het recept staat juist is. Geloof mij maar dat ikzelf (en de meeste anderen) echt niet zomaar deze rijsmiddelen door elkaar halen bij het schrijven van een recept. Ik raad je niet aan om te experimenteren en toch zo nu en dan gist in plaats van bakpoeder te gebruiken of andersom. Je zult het merken in het resultaat en dat is zonde. Dat het voor sommige recepten werkt, betekent niet dat dit voor andere recepten ook zo is.

Hoewel de meeste vragen over bakpoeder en baking soda gaan, krijg ik de laatste tijd ook heel veel vragen over het onderling vervangen van gist en bakpoeder. Kan dat nu wel of niet, zijn er standaard regels en moet je met andere dingen rekening houden? Ik geef antwoord op al deze vragen!

Het liefst zou ik jullie een standaard regel geven. Gist is voor brood, bakpoeder (en baking soda) is voor cake, koekjes en ander zoet gebak. Dit gaat in 9 van de 10 gevallen op, maar helaas zijn er soms uitzonderingen.

Zo heb ik bijvoorbeeld eens een soda bread gemaakt. Je raadt het al, hiervoor had ik baking soda nodig in plaats van gist. En in de pretzels die ik laatst maakte ging naast gist ook nog eens bakpoeder. De krakelingen die ik bakte met gist waren ook net weer even anders dan normaal. Die afwijkende recepten maken het alleen maar ingewikkelder en ik snap dat dit vragen oproept.

Ik zou jullie eigenlijk het volgende willen aanraden. Staat er gist in een brood recept, volg dat dan gewoon. Het is niet mogelijk om dan bakpoeder te gebruiken. En een cake waarin bakpoeder (en/of baking soda) tussen de ingrediënten staat? Volg ook dan gewoon de receptuur en ga niet aan de slag met gist.

Eigenlijk dus wel gewoon een regel om te volgen. Uitzonderingen daargelaten natuurlijk. Die zijn er immers altijd en waarom je dan ineens gist met bakpoeder in een recept gebruikt? Soms moet je daar niet te veel bij stil staan en gewoon eens een afwijkend recept volgen. Die pretzels werden bijvoorbeeld zalig, maar ik zal die combinatie niet zomaar in andere recepten gebruiken omdat het toevallig bij de pretzels wel werkte.

Eigenlijk is het net zoals bij de ongeschreven regels van het bakken. Die gelden altijd, tenzij er iets anders vermeld staat. Flauw he, maar zo werkt het nu eenmaal bij het bakken. Hoewel ik zelf graag mag experimenteren, zijn er dingen waarmee ik dat niet doe. Waaronder zomaar gist en bakpoeder door elkaar vervangen.

De laatste tijd maak ik met regelmaat een snel brood thuis. En met snel bedoel ik dat ik het hele proces van kneden en rijzen over kan slaan. Meestal wordt het een sodabread, zo koos ik dus laatst voor een Italiaans sodabread. Maar ik kies ook wel eens voor het no knead bread. Oké, dan sla je alleen het kneden over en niet het rijzen, maar ook dat vind ik een erg lekker en gemakkelijk brood. Dit Italiaanse sodabread maakte ik zelf voor bij lekkere zelfgemaakte tomatensoep. Bij een soepje vind ik een brood met een smaakje altijd erg lekker, en dit Italiaanse brood was een erg goede combinatie. Die gaat hier zeker vaker gemaakt worden.

Veel mensen denken dat ik dagelijks sta te bakken, maar dat is echt niet zo. Meestal probeer ik één keer per 1 á 2 weken een bakdag in te plannen waarop ik dan allerlei verschillende recepten maak. Soms maar 3, maar soms ook wel 8 of meer. Vorige week heb ik op één dag bijvoorbeeld 10 recepten gemaakt en op de foto gezet. Op andere dagen bak ik niks, of slechts 1 recept als ik daar zin in heb. Als ik een drukke bakdag heb, probeer ik altijd een kijkje achter de schermen te geven via Instagram stories. Daar wordt altijd enthousiast op gereageerd en ik krijg er ook vaak vragen over. Hoe doe ik dat nu eigenlijk zo’n bakdag? Ik schreef al eens een artikel over het maken van een bakplanning, en dat vul ik vandaag aan met een kijkje achter de schermen van zo’n dag in de keuken.

voorbereidingen

De voorbereidingen beginnen al eerder. Voor het blog plan ik altijd vooruit zodat ik en Lian weten wat er gemaakt moet worden. Meestal hebben we zo’n 1-1,5 maand vooruit gedacht en kunnen we daarmee aan de slag. Ik maak een lijst van alle recepten die ik moet maken en kijk of er dingen tussen zitten die het best tegelijk gemaakt kunnen worden. Zoals meerdere soorten muffins, bladerdeeghapjes of andere baksels die ergens gelijkenissen tonen. Dat werkt voor mij sneller.

Als ik eenmaal heb bepaald welke recepten ik per dag wil maken, ga ik aan de slag met hoe de recepten eruit moeten komen te zien. Ik heb een notitieboek waarin ik mijn recepten deels uitwerk. Soms staan er alleen de ingrediënten en moeten alle hoeveelheden nog bepaald worden, andere keren heb ik daar wel al richtlijnen voor opgeschreven. Tijdens het bakken ligt dit boekje altijd naast me met een pen zodat ik gelijk kan opschrijven wat ik doe en eventueel aanpas.

Wanneer de recepten qua benodigde ingrediënten zijn uitgewerkt, kan ik een boodschappenlijst maken. Die doe ik dan al een dag voor de bakdag zelf, zodat dat vast geregeld is. Dan kan ik op mijn bakdag gewoon gelijk aan de slag. Het laatst wat ik doe aan voorbereidingen is een grove planning van de dag zelf. In welke volgorde wil ik de (delen van) recepten maken. Ik probeer ook altijd een lunchmoment in te plannen omdat dat er vaak bij inschiet op bakdagen. Wat ik er ook altijd op zet als reminder is dat ik boter en eventuele andere dingen uit de koeling moet halen.

De bakdag zelf

Wanneer ik ’s ochtends in de keuken sta om mijn ontbijtje te maken haal ik gelijk de boter uit de koelkast. En in het geval van de bakdag die vandaag laat zien haal ik er ook deeg uit dat ik al eerder had gemaakt. Terwijl ik ontbijt, rustig wakker word en een paar werkdingen zoals mijn mail doe, kan dat vast op temperatuur komen. Er staan 6 recepten op de planning, dus dat moet helemaal goed komen.

Daarna ruim ik de keuken op, ruim de vaatwasser leeg en zet klaar wat ik voor het eerste recept nodig heb. Belangrijk vind ik zelf dat de vaatwasser leeg is, ik heb geen grote keuken en vieze spullen kan ik zo gelijk uit het zicht zetten. In een ontplofte keuken kan ik niet snel werken, dus dat probeer ik ook gedurende de dag goed bij te houden door tussendoor steeds op te ruimen. Dat werkt uiteindelijk fijner.

Camera klaar

Alle bakbenodigdheden voor het eerste recept staan klaar, maar ook mijn camera staat er op de statief bij. Wanneer ik bij recepten een sfeerfoto wil maken of een stap uit het proces vast wil leggen heb ik hem er zo bij gepakt.

Ik begin met het maken van een cake voor een campagne. Dat zijn de recepten waar altijd meer tijd in gaat zitten. Die wil ik nog perfecter maken dan andere recepten, en er zijn vaak specifieke foto’s die gemaakt moeten worden. In dit geval eentje van de benodigde ingrediënten en een stap voor stap foto.

Wanneer de cake in de oven staat, rol ik het reeds gemaakte deeg uit en bekleed de bakringen ermee. Die staan te wachten om de oven in te gaan en ik ga gelijk verder met het beslag voor pancakes. Het makkelijkste recept van de dag dat uiteindelijk mis ging. Überhaupt de eerste keer dat pancakes mislukten haha. De smaak was goed, maar ik vond de structuur niet fijn. Ik bedacht gelijk een nieuw recept, maar had helaas geen melk meer in huis. Ja, er zitten ook wel eens mislukkelingen tussen. De pancakes maak ik dus op een later moment in de week. Dat is een eenvoudig recept dat ook nog wel even tussendoor kan.

Wel zet ik alvast de cake op de foto. Ik haal mijn salontafel leeg en bouw deze om tot fotostudio. Deze kan gelijk blijven staan tot ik het laatste recept van de dag heb gefotografeerd.

Lunch en computerwerk

Omdat ik al honger heb en de taartbodempjes nog niet goed zijn afgekoeld, besluit ik vast te lunchen. Dat doe ik achter de laptop waar ik gelijk wat mails wegwerk. Er waren ook wat belangrijke dingen binnengekomen die ik even snel moest afhandelen. Daarmee verlies ik tijd in mijn bakplanning, maar ook dat hoort er soms bij.

Weer aan de bak

Tijd om weer de keuken in te gaan! ik maak mijn werkblad weer even goed schoon. Na elk recept ruim ik de spullen die ik niet meer nodig heb op, dat geeft meer ruimte en werkt fijner.

Ik ga eerst verder met de kleine taartjes. Ik maak karamel en smelt chocolade en voor ik het weet zijn ze klaar. Terwijl de chocolade uithardt, ga ik door naar de hartige recepten. Eerst het soda bread en daarna de hartige bladerdeeg pakketjes.

op de foto

Het is nu half 5 en ik twijfel of ik aan het laatste recept van mijn planning ga beginnen. Het is donker in huis door het slechte weer en ik vrees dat ik geen goed licht meer zal hebben voor de fotografie. Ik besluit dus om eerst de andere gemaakte baksels op de foto te zetten nu het nog wel licht genoeg is. Een prima besluit zo bleek, want bij het fotograferen van het laatste baksel moest ik al flink spelen met het licht en de instellingen op mijn camera.

Wanneer ik daar klaar mee ben besluit ik om het laatste recept van de dag toch te verplaatsen naar een ander moment. Door het werken op de computer tijdens/na de lunch ben ik toch iets teveel tijd verloren en het licht werkt niet meer mee als er ook nog eens donkere wolken met een flinke regenbui aankomen.

afronden en opruimen

Half 6 en alles wat gemaakt is, staat op de foto. Tijd om de keuken en fotostudio op te ruimen. Hoewel ik het zoveel mogelijk bijhoud is dat toch altijd nog wel een klusje. De fotostudio wordt weer afgebroken en omgetoverd tot huiskamer en voor ik het weet zijn alleen de baksels op het aanrecht het bewijs van mijn bakdag.

Nog even een snelle check van mijn mail en dan vind ik het mooi geweest. Het was weer een prima bakdag. Geen extreem volle en ik heb ook nog wat andere werkdingen kunnen doen. De volgende bakdag die gepland stond was wel een stuk voller, die met 10 recepten. Toen heb ik mijn computer niet gezien, ik wilde per se alles afhebben en verwachtte ook geen belangrijke mails met deadlines.

Ik hoop dat jullie het leuk vonden om een keertje mee te kijken hoe een bakdag er voor mij uit kan zien. In het najaar bak ik trouwens ook vaak minder op een dag dan in de zomer. Wanneer het langer licht is, maak ik daar optimaal gebruik van. Dan ruim ik soms om 9 uur ’s avonds de keuken pas op. Soms bak ik wel door in de herfst en winter, maar dan fotografeer ik mijn baksels gewoon een dagje later bij goed licht. Dat kan gelukkig prima met veel taartjes en koekjes.

Heb jij wel eens een bakdag waarop je heel veel lekkers maakt? Hoe pak jij dat aan?