Het proces achter margarine

Gepost: 26 oktober 2017 Laatst bewerkt: 15 juli 2022

In mijn vorige artikel over margarine zette ik alle feiten en fabels op een rij. Ik heb er zelf heel veel van geleerd en het is allemaal een stuk duidelijker geworden, voor veel van jullie ook begreep ik uit de reacties. Leuk om te lezen! Niet iedereen is overtuigd, maar dat mag natuurlijk ook. Vooral de oorsprong van margarine is hierin een belangrijk punt merkte ik. Waar ik aangaf dat ik margarine wel degelijk een natuurlijk product vind gezien de herkomst van de ingrediënten, vinden anderen dat het door de bewerking niet meer natuurlijk te noemen is. Nu is het niet mijn doel om jullie in dit artikel over te halen om margarine dan toch een natuurlijk product te gaan vinden, maar wel om jullie te informeren over het proces en de herkomst van de ingrediënten. Eigenlijk wat je kort al kon lezen bij de feiten en fabels, maar nu licht ik het uitgebreider toe en geef ik mijn kijk hierop.

Wanneer is een product natuurlijk

Zoals je vorige keer hebt kunnen lezen, is margarine een natuurlijk product. Alle ingrediënten zijn immers afkomstig uit de natuur. Uit bloemzaden wordt olie geperst, uit wortels wordt caroteen gehaald en zo hebben ook de rest van de ingrediënten een oorsprong die in de natuur ligt. Een enkele lezer merkte op dat uiteindelijk alles wat op aarde bestaat uit de natuur komt, zo ook de bestanddelen van plastic. Een product dat we niet natuurlijk noemen. Dat klopt, maar ik denk dat je per product moet kijken hoe het geproduceerd wordt, wat de functie is en dan pas kunt vaststellen of je het wel of niet natuurlijk vindt. En zelfs dan zal dit per persoon nog verschillen. Zoveel mensen, zoveel meningen. En om het nog ingewikkelder te maken heeft de term ‘natuurlijk’ geen duidelijke definitie, iedereen kan dit op een net iets andere manier interpreteren.

Meest gehoorde reden waarom margarine niet als natuurlijk wordt gezien, is dat er te veel chemische processen aan vooraf gaan. Ik heb zelf al eens margarine gemaakt met huis-, tuin- en keukeningrediënten, dus hier ben ik het niet helemaal mee eens. Ja, de oliën worden gezuiverd, maar dat gebeurt ook met de flessen olie (bijvoorbeeld zonnebloemolie) die je in de supermarkt koopt voordat je ze gebruikt. Daar is ook niets mis mee toch?

Ook niet geheel onbelangrijk; als de oliën niet geraffineerd worden, zijn ze niet goed toe te passen in producten. Er zitten van nature namelijk vetten in die snel reageren op zuurstof en als reactie dan oxideren. De olie krijgt dan een bittere smaak en is maar heel beperkt houdbaar. Om olie rijk aan onverzadigde vetten te geschikt te maken om mee te smeren, bakken of braden zijn een aantal processen belangrijk. Een geraffineerde heldere olie is dus belangrijk.

Het proces achter margarine

Om het goed uit te leggen beschrijf ik voor jullie de samenstelling en het proces achter margarine, dat geeft een beter beeld over het product.

De margarineproducten van Becel worden gemaakt met een mix van plantaardige oliën van zonnebloemzaad, koolzaad en lijnzaad. Deze oliën vormen de basis van het margarinerecept.

De zaden worden na de oogst gescheiden van de bloemen en vervolgens geperst waarbij een grote hoeveelheid olie vrij komt. Er blijft ook altijd wat olie achter in de zaden, en om die niet te verspillen wordt die er alsnog uitgehaald door een organisch oplosmiddel te gebruiken, dat heet extraheren. Daarna wordt de olie gedestilleerd om het organische middel weer te verwijderen, dit gebeurt middels verwarming van de olie zodat het oplosmiddel verdampt. Het organische oplosmiddel kan daarna gewoon weer opnieuw gebruikt worden.

Nog even over dat organische oplosmiddel. Ik begreep dat niet helemaal (hoe kan een oplosmiddel nou natuurlijk zijn?), dus heb het even nagevraagd. Het oplosmiddel dat wordt gebruikt is hexaan. Dat wil je als mens niet binnenkrijgen, daarom wordt het ook weer verwijderd. Wees gerust, hier zijn zeer strenge controles voor. Zonder dit oplosmiddel zou echter de olieopbrengst uit zonnebloempitten maar liefst 30% lager liggen. Om dan nog een stapje verder te gaan: dan zou er dus ook weer meer grond en water nodig zijn omdat voor dezelfde hoeveelheid olie meer zonnebloemen nodig zijn. Er is overigens ook biologische margarine (ook in het assortiment van Becel), waarbij geen hexaan wordt gebruikt en de zaden worden ook niet bespoten met pesticide. Omdat de opbrengst van olie lager ligt en er meer zaden nodig zijn, is de biologische variant iets duurder.

De oliën moeten ook nog gezuiverd worden om zaadrestjes te verwijderen, hiervoor worden ze verhit tot 200 graden. Eigenlijk net zoals bij jou thuis in de pan, alleen komt er in de fabriek geen zuurstof bij, dat zorgt voor een betere kwaliteit. De olie is vaak nog bruin van kleur voordat het gezuiverd wordt, dit komt door de achtergebleven zaadresten. Uiteindelijk krijg je een olie zoals je dit ook in de supermarkt kunt kopen.

Alleen olie maakt nog geen margarine, daar zijn nog een paar ingrediënten voor nodig. In de fabriek worden de oliën vermengd met een klein beetje verwarmde palmolie, dit zorgt ervoor dat de oliën smeerbaar worden. Citroensap houdt de oliën vers en geeft het een neutrale smaak. Er zitten ook nog natuurlijke aroma’s in het recept, er wordt caroteen (uit een wortel) toegevoegd voor de kleur en het wordt verrijkt met vitamine A en D. De vitamines hebben ook een natuurlijke oorsprong. Vitamine A komt uit het caroteen dat ook voor de kleur wordt gebruikt, vitamine D wordt uit gist gehaald. Als laatste bevat margarine ook lecithine uit de zonnebloemzaden en water, lecithine wordt gebruikt om het water en de vetten met elkaar te laten binden. Zonnebloemlecithine heeft exact dezelfde functie in margarine het als in de celwand van de zonnebloemzaadjes heeft.

Ik hoop dat jullie nu een duidelijker beeld hebben van de productie van margarine. Hoewel ikzelf al heel veel wijzer ben geworden de laatste weken, is er nog veel meer dat ik wil weten en zien. Ik ga binnenkort een kijkje nemen in de fabriek waar ik verslag over zal doen, en ik ga ook thuis aan de slag met het zelf maken van margarine. Ik zal je uiteraard vertellen hoe je dit zelf ook kunt doen.

Heb jij nog vragen of opmerkingen? Laat het vooral weten! Houd het wel leuk in de reacties. Dat iedereen een andere mening heeft is natuurlijk prima, maar probeer dit op een respectvolle manier te verwoorden.

Dit artikel is in samenwerking met Becel gemaakt, lees mijn disclaimer voor meer informatie.

Links in dit artikel kunnen affiliate links zijn. Als jij via zo’n link iets koopt, krijg ik hier een kleine commissie over. Merknamen in een recept kunnen het gevolg zijn van een betaalde samenwerking.

6 reacties

  1. Elisa schreef:

    Ik vind het heel fijn om te lezen over margarine en dat jij het thuis ook zelf heeft gedaan.
    Ik vraag mij af waar jij natriummetylat heeft gekocht, omdat je natriummetylat nodig heeft om geconverteerd vet te maken. Tenminste dat is wat Unilever gebruik.

    1. Laura Kieft schreef:

      Ik heb dat niet gebruikt. Zelf had ik bijna alles al standaard in huis, hoefde maar 1 ding bij te kopen (gewoon in de supermarkt). Ik deel zeer binnenkort dit recept op mijn blog, moet het nog uitwerken 🙂

  2. Koekie schreef:

    Hexaan wordt gewonnen uit aardolie (C6H14) en is een bestanddeel van benzine, het is een koolwaterstof zoals benzeen. Het is een schadelijke stof voor de gezondheid, dus hoezo natuurlijk??? Er blijft tijdens dat extraheren materiaal achter in het product, dat stook je er echt niet volledig af. Wat ik niet begrijp (eigenlijk begrijp ik het wel natuurlijk) is dat je zoveel aandacht besteed aan margarine terwijl het bewezen ongezonder is dan roomboter. Wat schuift dat nou? zo’n advertorial???

  3. Linde schreef:

    Jammer dat het in samenwerking met Becel is. Dan is er natuurlijk geen enkele objectiviteit meer tov het product. En nee het product is echt niet natuurlijk. Al willen zij dat natuurlijk graag doen geloven om het product te blijven verkopen in deze tijd dat veel mensen vaak natuurlijkere producten gebruiken. Maar dit artikel is voor mij wel een reden om deze site niet meer te bezoeken

    1. Laura Kieft schreef:

      Jammer dat je er zo over denkt. Meningen verschillen uiteraard, maar ik kan je garanderen dat ik alleen schrijf als ik er zelf achter sta en in geloof.

  4. Maartje schreef:

    Erg leuk om je blog te lezen. Goed dat er vitamines inzitten.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *