De feiten en fabels over margarine

Gepost: 12 oktober 2017 Laatst bewerkt: 28 november 2024
De feiten en fabels over margarine

Ik vroeg jullie een tijdje geleden om jullie standpunten, vragen en (voor)oordelen over margarine omdat ik op zoek wilde gaan naar de feiten en fabels over deze spread. Aan input geen gebrek, want jullie reageerden massaal, dank jullie wel! Veel van de dingen die ik zelf wilde weten noemden jullie, maar er zaten ook punten tussen waar ik zelf nog helemaal niet over na heb gedacht. Over het soort vetten in roomboter en margarine bijvoorbeeld. Voor dit artikel ben ik op zoek gegaan naar antwoorden op de punten die ik het meest heb gelezen in jullie reacties.

Om achter de antwoorden te komen heb ik heel wat onderzoek gedaan. Ik ben op zoek gegaan naar informatie en heb experts om hulp gevraagd op de punten waar ik zelf niet verder kwam. Een enkeling van jullie vroeg zich van tevoren al (terecht) af of mijn onderzoek wel eerlijk en objectief zou zijn omdat het een samenwerking betreft. Ik ben altijd eerlijk, laat dat duidelijk zijn. Feit is dat ik zonder Becel/Unilever niet aan alle benodigde informatie kan komen, dus daar heb ik hun wel voor nodig. En zijn die wetenschappers en experts dan wel objectief kun je je afvragen, daar geloof ik wel in ja. Je kunt er eindeloos over speculeren natuurlijk, maar zelfs de wetenschappers zijn het over dit onderwerp niet altijd met elkaar eens. Ik kan je in ieder geval garanderen dat ik altijd eerlijk ben in mijn artikelen en dat ik grondig onderzoek heb gedaan en ontzettend veel heb gelezen over dit onderwerp.

Goed. Tot zover mijn ‘disclaimer’ over vragen die vast gaan komen. Op naar de feiten en fabels!

margarine 1
Margarine verschilt maar 1 molecuul van plastic

FABEL Boter, olie en margarine bestaan uit verschillende ingrediënten en daarmee ook uit verschillende moleculen. Deze zijn opgebouwd uit koolstof, waterstof en zuurstof. Plastic (polyethylene) bestaat ook uit koolstof en waterstof. Maar dat plastic daarmee op boter, olie of margarine lijkt, is wel heel vergezocht. Het menselijk lichaam bestaat namelijk ook voor 93% uit waterstof, koolstof en zuurstof. En om nu te zeggen dat wij op plastic lijken 😉

Margarine bevat kleurstoffen

FEIT Aan margarine wordt caroteen toegevoegd voor de kleur. Dit is een geheel natuurlijke kleurstof, die er bijvoorbeeld ook voor zorgt dat wortels oranje zijn.

margarine is plantaardig

FEIT EN FABEL Zowel een feit als een fabel, kan dat? Jawel! Margarines bestaan uit een mix van plantaardige oliën, en zijn daarmee plantaardig. Echter, niet alle margarines zijn volledig plantaardig. Sommige soorten bevatten een klein aandeel melkbestanddelen. Becel was al bijna helemaal plantaardig, maar nu is een groot deel van het assortiment 100% plantaardig. Hiervoor hebben ze de melkbestanddelen verwijderd en is de vitamine D3 vervangen door D2, deze wordt uit niet-dierlijke bronnen verkregen. Dat maakt 100% plantaardige margarines ook geschikt voor mensen die een lactose intolerantie hebben of vegan willen eten.

Zandtaartdeeg basisrecept 2a
Margarine bevat transvetten en is hierdoor kankerverwekkend

FABEL Transvetten komen van nature voor in vlees- en zuivelproducten, maar kunnen ook ontstaan in plantaardige vetten wanneer plantaardige oliën gedeeltelijk gehydrogeneerd worden. Dit laatste is een ingewikkeld proces dat in de fabriek gebeurt en waarbij vloeibare, plantaardige oliën veranderen in stevige (smeerbare) vetten. Industrieel geproduceerde transvetten tref je vaak aan in gebakken of gefrituurd voedsel en producten met gedeeltelijk gehydrogeneerde oliën. Toen men er ruim 25 jaar geleden achter kwam dat transvetten slecht zijn voor de gezondheid (het verhoogt de kans op hart- en vaatziekten), zijn ze direct gestopt met deze methode voor de productie van margarine. Tegenwoordig krijgt margarine de smeerbare structuur door een klein deel van nature vast verzadigd vet te mengen met de vloeibare oliën.

Becel maakt dus geen gebruik van gedeeltelijk gehydrogeneerde plantaardige vetten. Bevat margarine dan helemaal geen transvet? Wel een heel klein beetje, de Becel producten bevatten minder dan 1 % transvet, deze zijn afkomstig uit de plantaardige oliën in het product. De Gezondheidsraad raadt aan om niet meer dan 1% van je dagelijks benodigde calorieën uit transvet te halen. Sinds deze advisering, ligt het percentage transvet in Nederlandse producten ver onder de 1%. Uit de voedselconsumptiepeiling (2007-2010) van het RIVM blijkt dat 95 tot 99 % van de Nederlandse bevolking aan dit advies voor transvet voldoet. Bijna heel Nederland krijgt dus niet te veel transvet binnen.

Nog even over die vetten, daar zijn drie soorten van; verzadigd vet, onverzadigd vet en transvet. Transvetten zijn de meest ongezonde van de drie omdat je lichaam ze maar moeilijk kan verteren. Sinds bekend is dat transvet ongezond is door de verhoogde kans op hart- en vaatziekten, komt het nauwelijks nog voor in producten. Daarnaast is er verzadigd vet, ook daar heeft je lichaam wat moeite mee bij het verteren en ze verhogen het cholesterol. Je vindt verzadigde vetten vooral in vlees-, zuivelproducten, gebak en frituur. Het wordt geadviseerd om verzadigde vetten zoveel mogelijk te vervangen door onverzadigde vetten omdat dit het cholesterollevel in je bloed verlaagd. Die laatste, onverzadigd vet, verteert je lichaam het makkelijkst. De meervoudig onverzadigde vetzuren Omega 3 en 6 zijn essentieel, betekent dat je lichaam ze zelf niet aan kan maken en we ze uit voeding moeten halen. Je vindt deze in noten, vette vis, avocado’s, plantaardige oliën, smeer- en vloeibare bak- en braadproducten en smeerbare margarines en halvarines.

Italiaanse bol met geitenkaas en parmaham 2a
Margarine is niet natuurlijk door alle processen die eraan voorafgaan

FABEL De ingrediënten komen van plantaardige bronnen uit de natuur, dat maakt margarine een plantaardig product. Ja, de producten worden in de fabriek samengevoegd en dus bewerkt, maar waarom zou het daardoor niet meer natuurlijk zijn? Bovendien heeft roomboter heeft ook natuurlijke ingrediënten welke in een fabriek bewerkt worden, en roomboter wordt ook gewoon benoemd als een natuurlijk product. Belangrijker is om te kijken naar het soort bewerking, want bewerking is lang niet altijd slecht. Het zijn vaak dezelfde technieken die je thuis in de keuken ook gebruikt, maar dan nu in het groot.

Hoe dit proces er precies uitziet, zal ik binnenkort in een artikel uitgebreider uitleggen en laten zien.

boter 1a
Je lichaam kan de vetten uit margarine minder goed verwerken dan die uit roomboter

FABEL Je kon er net ook al even over lezen, maar ik zal het toch nog even toelichten. Margarine bevat voornamelijk onverzadigde vetten, welke het cholesterol in je bloed op peil houdt en daarmee goed zijn voor het hart. Roomboter bevat voornamelijk verzadigde vetten, het soort vet waarvan de Gezondheidsraad adviseert om die zoveel mogelijk te vervangen voor onverzadigde vetten om het cholesterolgehalte te verlagen. Margarine is dus een betere keuze als het gaat om het goede type vetten, welke doordat ze het cholesterolgehalte op peil houden ook goed zijn voor je hart.

Roomboter is gezonder dan margarine, ondanks dat het vetter is en meer calorieën bevat

FABEL Margarine is qua vetsamenstelling een gezondere keuze dan roomboter. Roomboter, margarine en halvarine bevatten allemaal vitamine A en D. De hoeveelheid vitamine D in margarine is een stuk hoger dan in roomboter. Als je voornamelijk roomboter eet, is het belangrijk om er op te letten dat je genoeg vitamine D binnenkrijgt uit andere bronnen. Bovendien bevat margarine vitamine E, welke van nature aanwezig is in de plantaardige oliën in het product.

Daarnaast bevat roomboter meer verzadigd vet (53 gram per 100 gram) dan zachte margarine in een kuipje (19 gram per 100 gram). Verzadigd vet is niet goed voor je omdat het ongunstige effecten kan hebben op je gezondheid, waaronder een verhoogd cholesterol wat niet goed is voor je bloedvaten.

En dan is er zelfs nog verschil tussen harde en zachte margarine (en soortgelijke producten). De Gezondheidsraad en het Voedingscentrum adviseren, als het om hart- en vaatziekten gaat, harde margarine (en bak- en braadproducten) te vervangen door zachte margarine (en vloeibare bak- en braadproducten) en plantaardige oliën.

margarine 2
Harde margarine bevat slechte vetten en vloeibare margarine niet

FEIT Harde margarine bevat in verhouding meer verzadigde vetten dan zachte en vloeibare margarine, die bevatten namelijk meer onverzadigde vetten. Over deze twee soorten vetten heb je inmiddels al meer gelezen, dus ik zal dat niet nog eens uitleggen. We kunnen in ieder geval concluderen dat zachte en vloeibare margarine meer van het goede type vet bevat dan harde margarine.

Margarine bevat palmolie

FEIT Margarine bevat inderdaad een kleine hoeveelheid palmolie. Dit is een van nature vast vet, welke in kleine mate wordt toegevoegd om de margarine zijn smeerbare structuur te geven. De palmolie in Becel draagt het RSPO keurmerk. Dit keurmerk geeft aan dat Unilever zich inzet voor duurzame palmolie en het gebruik van deze palmolie niet ten koste ging van natuurbossen en de leefomgeving van dieren.

Conclusie

Door middel van het achterhalen van deze feiten en fabels wilde ik voor mijzelf (en jullie!) een beter en duidelijker beeld krijgen over margarine. En dan vooral: waar is mijn voorkeur voor roomboter nou eigenlijk op gebaseerd en klopt dat beeld wel?

Ik kan je vertellen dat mijn voorkeur eigenlijk nergens op gebaseerd was. Om specifieker te zijn, het was gebaseerd op wat veel mensen met een voorkeur voor roomboter roepen. Nu ik zelf daadwerkelijk informatie heb opgezocht en onderzoek heb gedaan (of eigenlijk heb ik de bestaande onderzoeken onderzocht 😉 ) is mijn beeld aan het veranderen. Margarine is zo slecht nog niet. Het is gewoon een natuurlijk product zonder gekke dingen erin. Het heeft weliswaar meer ingrediënten dan roomboter, maar het blijft een natuurlijk product.

Kijkend naar de vetten in roomboter en margarine, is margarine beter voor je. Margarine bestaat voornamelijk uit goede onverzadigde vetten. Er wordt aangeraden verzadigde vetten zoveel mogelijk te vervangen door onverzadigde vetten, dat maakt margarine een goede vervanger voor roomboter.

Enige punt waar niet over te twisten valt is smaak. Daar kun je talloze onderzoeken op los laten, dat is een geheel persoonlijk iets. In de reacties op mijn vorige artikel las ik dat velen van jullie een kuipje margarine of halvarine in de koelkast hebben staan voor op brood en cakes en taarten bakken met roomboter. Lijkt mij een prima verdeling en ik merk dat ik dit ook steeds meer zo doe. Boter op brood gebruik ik voornamelijk als plakmiddel, terwijl ik bij het bakken echt kies voor de smaak. En verder geldt natuurlijk: alles met mate 😉

Wat vinden jullie van dit overzicht met feiten en fabels? Is het duidelijker geworden en kunnen jullie nu een beter beeld vormen?

Gebruikte bronnen: Becel productieproces, MVO roomboter en margarine, Voedingscentrum transvetten, MVO feiten en fabels, Voedingscentrum waarom margarine, Voedingscentrum verzadigd vet, Voedingscentrum samenstelling vetten, Quest extra 2017 (magazine)

Dit artikel is in samenwerking met Becel gemaakt, lees mijn disclaimer voor meer informatie.

Links in dit artikel kunnen affiliate links zijn. Als jij via zo’n link iets koopt, krijg ik hier een kleine commissie over. Merknamen in een recept kunnen het gevolg zijn van een betaalde samenwerking.

26 reacties

  1. Anouk schreef:

    Wat een goed informatief artikel! Hier word ik als student voeding&gezondheid blij van 🙂 Ik kies ook altijd voor margarine, behalve bij bakken, dan wint de roomboter het toch qua smaak inderdaad!

    1. Laura Kieft schreef:

      Fijn te horen! 🙂

  2. ruth schreef:

    Het cholesterol-verhaal is een aanname, er is nog veel onbekend over cholesterol. Daarnaast is ook het ‘ongezonde’ van verzadigde vetten te betwisten. Roomboter is een product waar weinig aan hoeft te gebeuren, het is room van de melk en roeren maar… dus een natuurlijker product. Voor mij nog steeds geen margarine.

    1. Henneke schreef:

      Helemaal met jou eens, Ruth. Men komt er langzamerhand steeds meer achter datwe het hele cholesterol verhaal nodig moeten herzien. De baland tussen LDL en HDL is belangrijk, veel belangrijker dan hoe hoog of hoe laag elk afzonderlijk zijn.
      Statistisch begint het er zelfs op te lijken dat mensen met een laag cholesterol zelfs meer risico lopen op hart- en vaatziekten.

      Als je trouwens de redenering “alle ingredienten komen uit de natuur, dus is het een natuurlijk product” helemaal doortrekt is alles wat hier op aarde te vinden is en door mensen gemaakt is een natuurproduct. Uiteindelijk komen alle stoffen die we gebruiken uit de natuur. We hebben niet anders dan dat wat op aarde is. Als we echter bepaalde grondstoffen gaan bewerken en/of samenvoegen, ontstaan er scheikundige reactes die de “natuur” van de grondstoffen veranderen, dat is wat wij chemie noemen. En niemand zal een stuk plastic een natuurproduct noemen.

  3. Marian schreef:

    Dank je wel Laura!! Dat heb je fijn voor ons uitgezocht.

  4. Laura schreef:

    Hoi Laura,
    Wat fijn dat je je onderzoek met ons deelt…
    Ik heb het me iedere keer afgevraagd maar vind roomboter haast niet betaalbaar voor baksels.
    Dus ik ben blij om te lezen dat margarine helemaal zo slecht nog niet is.
    Dankje!
    Groetjes Laura

    1. frans schreef:

      Het verschil in smaak roomboter/margarine is enorm alleen daarom valt boter ten alletijden te verkiezen boven margarine zeker voor baker
      zelfs bij half om half prevaleert de smaak van margarine boven die van de roomboter. maar dat is wat ik proef kwestie van smaak dus.

  5. Elisa schreef:

    Ik koop alleen maar roomboter! Al dat gedoe over plantaardig. Gewoon melk drinken en lekker een lik roomboter op het brood. Daar werken ‘onze’ boeren hard voor 🙂

  6. Ineke schreef:

    Nadat ik helemaal op roomboter ben overgestapt smaakt margarine niet meer. Het heeft vaak een chemische smaak en toen ik laatst in een restaurant een gebakken eitje als bijgerecht kreeg was de smaak afschuwelijk. Boter heeft niet veel bewerking nodig alleen karnen, ik koop dus alleen biologische boter waarvan ik de herkomst ken. Margarine maken gebeurt in een fabriek met allerlei chemische processen.
    U heeft veel moeite genomen voor uw artikel daarvoor dank maar ik vertrouw Becel/Unilever niet want uiteindelijk telt alleen de winst.

  7. Bas schreef:

    Dit is werkelijk een kul artikel, het slaat werkelijk helemaal nergens op! Margarine is een chemisch vervaardigd product. Werkelijk ongehoord dat je dit artikel durft neer te zetten, zeker gezien de bronnen die je gebruikt. Wij van Becel raden Becel aan terwijl het voedingscentrum dat een personele bezetting kent die veelal ex Unilever zijn. Werkelijk een flut artikel en onderzoek. We zijn juist de afgelopen 50 jaar belazerd door Unilever (Becel, Croma etc) doordat ze bij hoog en laag volhouden dat hun chemische bocht gezond zou zijn terwijl nooit bewezen is dat cholesterol en verzadigde vetten ongezond zouden zijn en voor hart en vaatziekten zouden zorgen. Zelfs de Gezondheidsraad bestempeld verzadigde vetten als “neutraal”! Dat het Voedingscentrum en Unilever dat niet hebben overgenomen heeft alleen maar met winst te maken. Winst die over jouw en mijn gezondheid gaat!! Dat jij je laat leiden door een fabrikant en dat een onderzoek durft te noemen is een complete farce! Margarine is en blijft rotzooi!!!!

    1. Laura Kieft schreef:

      Jammer dat je er zo over denkt. Ik heb juist erg veel in verschillende onderzoeken (niet van Becel of Unilever) gezocht en heb die gebruikt. Helaas verschillen wetenschappers over dit en andere onderwerpen van mening, net als de gebruikers. Iedereen zal nooit op een lijn zitten, gelukkig kunnen we wel allemaal zelf een keuze maken waar we ons het prettigst bij voelen.

  8. Annemarie schreef:

    Hoi Laura,
    Fijn dat je dit onderzoek met ons deelt. Ben je misschien vergeten bij het onderwerp te vermelden dat dit een Advertorial is? Normaal zet je dat er namelijk wel bij en dat vind ik altijd heel eerlijk van je, vandaar dat ik het mij afvroeg.
    Groetjes!

    1. Laura Kieft schreef:

      Hoi Annemarie, dit staat er wel bij hoor. Zowel in het begin van het artikel (in de tekst) als helemaal onderaan in een aparte zin. Ik vind het juist belangrijk dat dit er altijd bij staat 🙂 . Goed te horen dat je dit fijn vindt om duidelijk te zien.

      1. Annemarie schreef:

        Sorry, wat stom van mij! Nu zie ik het inderdaad staan. Bedankt voor je reactie.
        Liefs Annemarie

  9. Claudia schreef:

    Misschien goed om te vermelden dat de meeste eigen merken margarine in de supermarkten vergelijkbaar zijn qua samenstelling als de Unilever producten. Ook als het gaat om duurzame palmolie gaat. Je kunt dus over het algemeen ook prima kiezen voor een goedkopere variant.

  10. Marina Bonte schreef:

    Hoihoi,
    Bedankt voor de informatie over margarine. Erg interessant, ook om een mening te vormen.

    Mijn vraag is, wat zijn dan de mono- en diglyceriden van vetzuren. Dat zie je heel veel op de verpakkingen staan.

    Alsvast bedankt voor het beantwoorden.
    Groetjes Marina

    1. Laura Kieft schreef:

      Goede vraag, dat ga ik ook even navragen want dat durf ik zo niet te zeggen. Kom ik op terug 🙂

  11. Martijn schreef:

    Ben het er niet mee eens, je had iets harder kunnen zoeken of iets wijder, aangezien je artikel van 2017 is.

    Boter is niet persee slecht en margarine is niet persee goed. Ook verzadigd is slecht en onverzadigd goed gaat niet automatisch op, zo staat Omega 6 ter discussie omdat dit in verhouding tot omega 3, te veel in ons dieet voorkomt en evt slecht voor hart en vaten kan zijn. Visolien DHA en EPA staan ter discussie omdat ze in tegenstelling tot ALA niet essentieel zijn en snel oxideren, ranzig worden. Met evt. negatieve effecten op de gezondheid. Terwijl verzadigde vetten uit boter en palmolieen de gezondheid niet lijken te schaden.

  12. Mattie schreef:

    Onderzoek is alleen maar echt als je het zelf onderzoekt en niet aanneemt wat een bedrijf zegt dat alleen maar op winst uit is. We zijn met zijn allen zo blind als een paard en nemen maar aan wat anderen met hun onderzoeken zeggen. En dat is in dit geval weer gewoon geld verdienen en niet wat nou echt gezond is of niet.

    1. Henneke schreef:

      Helemaal met jou eens, Mattie. Zet er de naam wetenschappelijk bij en iedereen (nou ja, bijna iedereen) is gelijk blind. Onderzoek dat gefinancierd wordt door belanghebbende partijen heeft geen enkele wetenschappelijke waarde.

      1. Mattie schreef:

        De enige wetenschap die waarde heeft is jou eigen wetenschap. Alle andere wetenschap wordt gefinancierd door belanghebbenden. Tot aan universiteiten toe. Volledig afhankelijk van belanghebbenden.

  13. Helma schreef:

    Ik ben zo blij met de vorige reacties. Je recepten zijn heerlijk maar jouw bovenstaand verhaal kwam regelrecht uit het sprookjesboek van Becel. Gelukkig geloof ik niet in sprookjes. Buiten het feit dat margarine niet lekker is zit er ook maar niets in wat natuurlijk is. Voor mij alleen maar roomboter, mijn hele leven niets anders gegeten.

  14. Michel schreef:

    Een prima artikel,ondertussen heeft Becel een boter zonder palmolie.Zeer lekker van smaak,en bovendien goed smeerbaar,zelfs als de boter uit de koelkast komt.

  15. diana schreef:

    Ik houd van je mooie recepten en blogs, maar wat een misleidend artikel. Margarine is een zwaar bewerkt eindproduct en de voedingswaarde is 0 komma 0. De vetten worden idd uit plantaardige oliën gehaald, maar daarna ondergaan ze allerlei bewerkingen en worden ze ontdaan van de voedingsstoffen die erin zitten. De oliën worden uit de zaden geperst en daarbij wordt, om elke druppel olie te kunnen gebruiken, oplosmiddelen gebruikt. Bijvoorbeeld hexaan en benzine. Daarna wordt dit eruit gestoomd, maar er kunnen nog residuen van de oplosmiddelen in het eindproduct zitten. Door verhitting, bleken en stomen worden alle vitamines en mineralen eruit gehaald om vervolgens weer synthetische vitamine d en a eraan toe te voegen. Vitamine d kun je ook gewoon opdoen door zonlicht of door een volwaardig vitamine d supplement te slikken. Bovendien bevat margarine geraffineerde oliën, waardoor je een zeer slechte omega 3 / 6 verhouding krijgt wat juist ontstekingsreacties in je lichaam kan bevorderen. Grasroomboter bevat van nature vitaminen K2 wat juist ontstekingsreacties in je lichaam kan tegengaan, vitamine A, D en E. Ook bevat roomboter van grasgevoerde dieren Omega 3. Iets wat zwaar bewerkt is lijkt me niet goed voor het lichaam. We worden door de voedselindustrie op het verkeerde been gezet. We hebben juist goede essentiële vetzuren nodig ( basis omega 6 en 3) en de juiste verhouding 2:1 /3 : 1 en niet de ongezonde verhouding van misschien wel 10:1 tot wel 20:1 wat je in margarine vindt. Zeer ongezond. Een goede verhouding basis omega 3:6 zorgt voor goede zuurstofopname in je cellen en zuurstoftransport door je lichaam. De goede verhouding kun je binnenkrijgen door bijvoorbeeld rauwe biologische oliën te gebruiken, Bijvoorbeeld: lijnzaadolie en/of hennepolie ( een theelepel) ( hennepzaadolie bevat een redelijke goede verhouding omega 6 en 3) of je kunt een goede basis omega 3/6 supplement innemen.

  16. Stijn schreef:

    Het is lastig om te bepalen wat nu de waarheid is. In je artikel geef je o.a. het volgende aan: “Aan margarine wordt caroteen toegevoegd voor de kleur. Dit is een geheel natuurlijke kleurstof, die er bijvoorbeeld ook voor zorgt dat wortels oranje zijn”. Dat kan een feit zijn, maar soms wordt dit chemisch of genetisch gemodificeerd (Bron: Wat zit er in uw eten van Corinne Couget). Daar kun je trouwens ook meer info vinden over mono en diglyceriden van vetzuren. Veel breng je als feiten, terwijl dat twijfelachtig is, laat staan dat je compleet bent in je verhaal. Om ook de andere kant van het verhaal te belichten, lees bijvoorbeeld dit artikel: https://www.ahealthylife.nl/margarine-een-chemische-cocktail-die-ziekte-bevordert/

  17. Dide schreef:

    Denk dat je bovenaan het artikel moet zetten dat je het schreef in samenwerking met Becel.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *