Sommige bakprojecten staan al jaren op mijn ‘to-bake lijst’, zoals het maken van een eigen zuurdesemstarter en het bakken van een zuurdesembrood. Die baklijst is alleen nogal lang en daarom schuiven bepaalde projecten steeds weer een maandje op. Zeker als het een wat meer tijdsintensief project is.
In december daagde Baktotaal mij al uit om zelf stroopwafels te maken en ook nu gaven ze mij een klein duwtje in de rug. Ik ontving een pakket van ze met alle benodigdheden om zelf een zuurdesembrood te bakken en ben meteen aan de slag gegaan.
Ik heb inmiddels al vele zuurdesembroden gebakken en ben ontzettend tevreden met het resultaat. Hoogste tijd om jullie in het artikel van vandaag stap voor stap uit te leggen hoe ook jij je eigen zuurdesemstarter maakt, met alle tips en tricks die daarbij horen. En vervolgens ga ik natuurlijk door met het delen van mijn recept voor een overheerlijk zuurdesembrood.
Wat is een zuurdesemstarter?
Een zuurdesembrood maken kost tijd, daar moet je voordat je begint rekening mee houden. Dus heb je haast? Stel dit project dan nog even uit, want een zuurdesembrood laat zich niet opjagen (goede eigenschap trouwens 😉). Dit komt voornamelijk omdat je eerst een zuurdesemstarter moet maken, ook wel een zuurdesemcultuur genoemd.
Met deze starter ontwikkel je op een natuurlijke wijze een gistcultuur voor je brood, je gebruikt namelijk geen regulier gist voor een zuurdesembrood. Om de starter te maken heb je gemiddeld zeven dagen nodig, maar in sommige gevallen heb je twee dagen minder of juist een week meer nodig. Geduld is een schone zaak.
Zuurdesemstarter maken
Het maken van de starter is erg simpel, je hebt er enkel meel en water voor nodig. Je begint met een gelijke hoeveelheid meel en water (50 gram om 50 gram) en je gaat op dagelijkse basis op hetzelfde tijdstip je starter terugbrengen naar 50 gram en opnieuw voeden met 50 gram meel en 50 gram water. Op deze manier blijven alle onderdelen in de verhouding 1:1:1.
Door dit proces worden de reeds aanwezige gisten en bacteriën in het meel actief en zullen gaan fermenteren, waardoor de starter in omvang zal verdubbelen en zoet-zurig zal ruiken. Dit is precies wat je nodig hebt om door te kunnen gaan met het maken van een desem, de basis voor je zuurdesembrood.
Onderstaand zie je op links hoe de starter eruit ziet als je ‘m net in de pot doet en op rechts zie je dat er een beetje activiteit is geweest.
TIP! Heb je een vraag over het maken van een starter? Lees dan mijn artikel met tips en veelgestelde vragen bij het maken van een zuurdesemstarter.
Hoi, heb je ook een lekker recept voor een wit of volkorenbrood in de broodbakbol van Emile Henry?
Ik zie dat jij nu de kleine broodbakbol hebt gebruikt, maar ik heb de grote en ben nog zoekende naar een lekker recept (of kan ik hier ieder recept van jouw broden voor gebruiken?).
Ik hoop dat je dat ook eens mag uitproberen van het Bouwhuis 😃
Groetjes Berlinda
Hi Berlinda, je kan prima één van mijn brood recepten hiervoor gebruiken. Je kunt wellicht wel meer deeg maken (+ langere baktijd), omdat dit ook past als je een grotere broodbakbol hebt!
Hi Laura, dus als ik het goed begrijp hoef je bij het bewaren van de starten niets meer uit de pot te halen? Enkel voeden?
Je voedt de starter één keer per week en dat gaat net zoals eerder in het recept van de starter.
Hallo, wat raadt jij aan ipv roggemeel om een goede starter te maken? Ik heb namelijk een gezinslid met heftige rogge-akkergie/intolerantie . Het triggert de psoriasis en dat is akelig. Groeten M
Ik zou dan gewoon alleen volkorenmeel gebruiken, bijvoorbeeld volkoren speltmeel.
Hoi,
Volgens jouw recept een brood gebakken, maar het bleef een vreselijk slap deeg. Een bol vormen? Totaal onmogelijk, laat staan bijsnijden. Stretch en fold ging goed, maar daarna ging het mis… het staat nu in de oven op hoop van zegen haha…. helppppp….. wat kan ik bij mijn volgende brood veranderen? Misschien minder water in het begin?
Groetjes Astrid
Dit blijft helaas lastig te zeggen op afstand. Brooddeeg met desem schijnt sowieso wat slapper te zijn, maar het zou ook kunnen dat je het te lang of intens gekneed hebt. Ik neem aan dat je wel precies de meelsoorten zoals omschreven hebt gebruikt?
Hoi. Kan het kneden ook met een keukenmachine? 🙂
Dit heb ik niet getest, dus zou je dat niet durven zeggen. Het is een vrij specifieke kneedtechniek.
Hoi Laura,
Ik ben begonnen om een starter te maken en ik heb het gedaan zoals je hebt uitgelegd. Ben begonnen met,
100 gram roggemeel en 100 gram water.
Maar ik vind hem nu ontzettend dik, hij is absoluut niet vloeibaar, is dit normaal de eerste keer en komt dat goed naarmate de dagen volgen?
Groetjes René
Sorry voor de late reactie, ik heb je bericht over het hoofd gezien. In dit geval kun je een klein beetje extra water toevoegen, bij mij was dit nl niet het geval. Met roggemeel is de starter overigens absoluut wel dikker dan bij (een combinatie met) een ander volkorenmeel.
Helaas bij mij precies hetzelfde probleem als bij Astrid, het deeg blijft veel te nat en slap om te vormen. Heb zelfs iets minder lang gekneed dan aangegeven, omdat ik sommige stappen al best lang vond t.o.v. andere recepten die ik vond.
Erg zonde want ik vrees nu dat het brood niet gaat lukken…
Wat vervelend zeg; ik kan helaas niet meer tips geven dan ik bij Astrid al aangaf. Brooddeeg met desem is überhaupt altijd aan de slappe en kleverige kant, als je gewoon brooddeeg gewend bent. Het is voor mij ontzettend lastig om op afstand te bepalen waar het precies mis is gegaan in het proces. Mijn recept is gebaseerd op verschillende recepten van ervaren zuurdesembakkers en bij velen werkt deze methode goed. Een slap deeg kan komen door een te lage hydratatie of door ‘overkneden’, maar beiden lijken me in dit geval niet aan de orde. Het vouwen is relatief subtiel tov ander brooddeeg, wellicht is dit toch te stevig gebeurd? Heel vervelend van alle moeite (ik weet hoeveel werk het is..) als je brood mislukt.
Hallo Laura, Ik wilde je toch even bedanken.
Ik wilde al een tijd desem brood bakken.
Na de video Bake with Jack kwamen die heerlijke broden de oven uit. zalig gewoon.
Maar mijn vrouw en ik hadden wel zoiets dat we een Nederlandse site wilden zoeken met in ieder geval meel en bloem wat hier in Nederland te koop is.
Het eerste wat mijn vrouw tegenkwam was jouw Blog.
Verleden week Donderdag het meel, mand, doek en mesje besteld. volgende dag bezorgd!
En vrijdag 16 September de starter om 3 uur s’middags opgestart.
Gisteren het deeg voorbereid. en na een nachtje in de koelkast het brood vanmorgen 24 September afgebakken!
super mooi gelukt en het is echt heerlijk!
Hij staat op mijn facebook pagina: https://www.facebook.com/photo?fbid=10218419771200563&set=a.1409398889959
Zelfs de binnenkant is mooi!
Hartelijk bedankt voor het recept en een fijn weekend!
groet Edo
Hoi Laura,
Het is bij ons thuis snachts wel evht kouder dan 21 graden. Heb afgelopen week een starter geprobeerd te maken, maar ws mislukt vanwege de temperatuur?
Als de starter klaar is en in koelkast staat, goed je hem 1x per week, kan dit als de starter nog koud uit koelkast komt? Of moet je hem eerst op kamertemperatuur laten worden voor je hem voedt? Ik wil zo graag dat het dit keer lukt 🙂
In de winter is dat inderdaad wel lastig, is er geen een plek in huis waar het wel wat warmer is (ook ’s nachts?). Het voeden gaat prima zoals je omschrijft.
Goedemorgen Laura, ik heb geprobeerd die 365 ml water( vermeld in je recept bij recept zuurdesembrood) weg te krijgen maar zelfs na een uur kneden bleef de boel enorm plakken.
Verder heb ik na het toevoegen in de porties die jij vermeldt: een keer 275, een keer 50 en dan nog (de rest?) 20 ml dat opgeteld nog een 20 ml over.
Ik moet iets over het hoofd gezien hebben, maar wat?????
Help me aub.
sorry, nu gelezen dat er nog eens 20 ml toegevoegd moet worden.
het komt door die vele stapjes dat ik het over het hoofd zag.
overigens het blijft erg kleverig allemaal.
Vervelend dat het zo kleverig blijft. Helaas lastig te beoordelen zo op afstand, maar een zuurdesemdeeg blijft ook iets plakkeriger/natter dan regulier brooddeeg.
Hallo Laura,
Na het afbakken is het brood aan de binnenzijde nog wat plakkerig.
Hoe kan ik dit voorkomen, heb al gespeeld met ml water , temperatuur en deeg maar zie nog geen verbetering.
Groetjes René
Hi René, het kan verschillende oorzaken hebben:
– Het brood is te snel aangesneden, het moet volledig afkoelen alvorens aangesneden te worden.
– Het brood kan iets langer gebakken worden.
– De starter was niet sterk/rijp genoeg, had deze misschien voor gebruik langer in de koelkast gestaan? Het kan helpen om de starter eerst weer een aantal keer te voeden.
– Het deeg was niet actief genoeg, of onvoldoende gekneed.
– Helaas kan de oorzaak ook liggen bij overfermentatie / te lange rijzing van het deeg.
Hoi,
Ik vroeg mij af als je de desem in je koelkast legt mag dan de pot wel dicht of mag de pot nooit dicht? Er staat bij de eerste dag niet dicht doen maar mag dat nooit? Waarom anders een pot met deksel?
groetjes Marijn
De pot moet niet afgesloten worden met een deksel, maar deze leg je er los op. Je wil de pot vooral afdekken (maar niet luchtdicht afsluiten), dus dat kan dus ook met een theedoek etc.
Hi Laura,
Dank je wel voor deze heldere uitleg! Stomme vraag misschien; we zijn met 7 dus ik bak (bijna) elke dag wel een brood. Als ik dit doorreken, gaat mijn starter te snel (op). Als ik 25 gram gebruik voor het 1e brood, blijf ik dan dagelijks gewoon het restant voeden volgens hetzelfde ‘recept’ als de 1e dagen? Dus op hetzelfde tempo door? En, omdat je dan 25 gram gebruikt, heb je dan automatisch ‘de helft’ er uit gehaald zodat je weer met 50 gram kunt voeden, of moet ik dit anders zien? Dank je wel!
Hoi Laura,
Kun je de starter gelijk verwerken als hij in de koelkast staat, of moet deze eerst op kamertemperatuur komen?
Nee, de starter moet weer actief worden gemaakt voor gebruik (in de koelkast hou je de starter enkel in leven). Zie deze alinea: Wanneer is mijn starter actief en klaar om te gebruiken? Dit geldt vanaf/na dag 5: als je starter binnen 8 uur na de laatste keer voeden is verdubbeld in hoeveelheid, dan is je starter actief. Dit zie je doordat je een elastiek om de pot plaatst, zodat je de activiteit in de gaten kunt houden. En dan volgt er nog een kleine test om het echt zeker te weten: neem een glas of kommetje met water en doe hier een klein beetje van de starter in. Blijft het drijven? Dan is het zo klaar als een klontje, je starter is gereed voor om mee te bakken! Sommigen zeggen dat de drijftest niet nodig is, maar dat je het ook kunt ‘proeven’: je starter moet op een prettige manier zurig smaken en mag niet prikken op de tong.
Hij is écht geniaal, wat een fantastisch brood! Met veel geduld, liefde en secuur werken had ik een perfect brood. Oprecht nog nooit zo’n lekker brood geproefd! Enorm bedankt!!
Hi!
Fijne uitleg! Hij staat in de oven maar ben opeens niet heel optimistisch:) Alles leek goed te gaan maar de lange rijs voor het afbakken in de koelkast gedaan. Vanochtend eruit gehaald en toen wist ik niet meer wat te doen. Er even uitlaten? Of dan nog een narijs? Of direct de oven in? Ik heb hem op kamertemperatuur laten komen maar mee niet. Wat is het goede antwoord?
Dank!
Groeten
Het hangt er een beetje vanaf hoe goed het deeg gerezen is in de koelkast. Als de koelkast koud staat kan het zijn dat de rijs op een bepaald punt gestopt is en het brood nog even door moet rijzen als het eruit komt. Maar het kan ook zijn dat je het direct kan afbakken.
Meer uitleg en tips: https://www.laurasbakery.nl/brooddeeg-laten-rijzen-in-de-koelkast/
Hey, hoe lang bij je ongeveer bezig met de “stretch & fold” is dit maar een paar keer of herhaal je dit een aantal minuten achter elkaar?
Dit is één handeling, je pakt het deeg rondom van alle kanten en vouwt dit naar het midden. Na dit ‘rondje’ ben je klaar.
Hallo Laura
Wat is de beste plek om de starter weg te zetten en heb je tips wat de temperatuur betreft? Het is te koud in huis .
k zet het meestal gewoon in de keuken op het aanrecht of op een plank, maar als het te koud is in huis wil je een wat warmere plek zoeken. Misschien iets meer in de buurt van een kachel (niet te dichtbij) of ergens in de woonkamer.
Hoi Laura,
Ik heb een zuurdesem starter gemaakt met volkoren tarwemeel die inmiddels flink leeft! Eigenlijk te veel, want hij is onaangenaam zuur. Ik heb de starter nu in een nieuw potje in de koelkast geparkeerd en een eetlepel van die starter toegevoegd aan een 100 g tarwemeel en water. Ik hoop dat de nieuwe wat minder zuur wordt!
Valt de oude starter nog te redden? Als ik het goed begrijp betekent té zuur dat hij niet genoeg gevoed is, maar als ik er nu 2x per dag voeding bij doe in plaats van 1x hoop ik uiteindelijk wel een aangename geur te krijgen. Ik ben benieuwd naar je advies 😊
In een warme omgeving wordt een starter sneller actief en heeft hierdoor vaker voeding nodig (en gaat dan onaangenaam zurig ruiken). Wat je het beste kunt doen:
– Elke 12 uur voeden tot de geur weer prettig is
– Goed doorroeren en deksel niet te stevig erop, zodat er zuurstof bij kan komen
Lees voor meer tips: https://www.laurasbakery.nl/zuurdesemstarter-tips-en-veelgestelde-vragen
Hoi Laura, ben net bij dag 2 van de desemstarter. Nu schrijf je dat je begint met 50gr meel en 50gr water, in totaal heb je dan dus 100gr. Op dag 2 gooi je de helft weg en voeg je 50gr meel en 50gr water toe. Dan heb je dus 150gr in totaal. Dan dag 3 gooi je de helft weg (75gr) en houd je dus 75gr over. Om de verhouding van 1:1:1 te behouden zou ik dan dus 75gr meel en 75gr water moeten toevoegen. Maar dan wordt het elke dag meer, dat lijkt me niet de bedoeling. Klopt het dat ik vanaf dag 3 steeds 50gr van de starter behoud en de rest weggooi? Zodat de starter steeds 150gr in totaal blijft?
Alvast bedankt.
Heb je misschien alleen de tekst gelezen en niet het recept? Als je deze stappen volgt moet het goed gaan, het recept is al vaak gemaakt en gevolgd op deze manier. Hopelijk lukt het zo voor je!
Hey Laura, ik heb op basis van je recept al 2 keer een lekker brood gebakken! Bedankt dus om je recept te delen! 🙂 Voor Pasen zou ik graag een chocolade versie maken. Zou ik dat ook op basis van dit recept kunnen doen? Zo ja, wanneer voeg ik dan best de chocolade stukjes toe? En ook cacaopoeder? Alvast bedankt!
Wat leuk om te horen! Dat durf ik je eigenlijk niet te zeggen, want dat heb ik zelf niet getest. Maar je zou het natuurlijk kunnen proberen!
Ik heb dezelfde vraag als Machiel. In het basisrecept staat bij dag 2 dat je 50 en 50 toevoegt nadat je hoeveelheid terug hebt gebracht naar 50 (dus helft). Bij dag 3 staat herhaal dag 2. Haal je dan weer de helft weg of ga je weer terug naar 50?
Je herhaalt precies dag 2, dus je gaat iedere keer weer terug naar 50 gram.
Hallo Laura,
Kun je de desem ook gebruiken in een broodbakmachine? Ik gebruik daar nu desempoeder voor en dat gaat prima. Maar het lijkt mij mooi om met een eigen desem te werken.
Daar heb ik zelf geen ervaring mee, maar kun je uiteraard proberen. Ik ben benieuwd!
Ik ben nu voor de tweede keer begonnen. Maar krijg steeds na een paar dagen schimmel op de starter. Enig idee wat ik moet doen? Opnieuw beginnen? Ik gebruik roggemeel.
Dat is gek. Ik vermoed dat er dan toch iets van extern vuil in de pot zit.
Kan je ook alleen volkoren gebruiken ipv bloem en volkoren voor het maken van je brood? Zodat het 100% volkoren wordt?
Nee, in dit recept kan dat niet zomaar door elkaar vervangen worden.
Hi Laura,
Ik begreep uit het recept dat je elke dag 50gr eruit moet halen, maar ik moet dus de starter elke keer terugbrengen naar 50gr? En de rest dus echt weggooien?
Ik heb nu telkens 50gr eruit gehaald, zucht!
Groetjes, Selma
Dat klopt inderdaad, zo staat het voor zover ik zie ook in het recept. Waar ontstaat de verwarring?
Deze verwarring is al door meer mensen gemeld. Rekenvoorbeeld: na 1e dag heb je 100 gram. Helft weg (= 50) en weer 50 + 50 erbij. Dan heb je 150 totaal. Volgende dag: terug naar 50 , dus 100 weggooien of de helft (75) weggooien. Tekst recept is daarin dubbelzinnig
Beste Laura, mag je het deeg ook kneden in de keukenmachine, met een dreeghaak?
Dat kun je uiteraard proberen, voor mij werkte deze methode het beste.
Dag Laura
Ik zou graag voor het eerst een zuurdesembrood bakken; ik heb mijn starter al (net gevoed).
Ik zit alleen wat in de knoei met de timing. Ik kan een beetje voor het werk en dan wat uitgebreider erna aan het deeg werken, maar bijv die rusttijden van vier uur: mogen die ook langer zijn? Of zakt het dan in? Als ik s morgens desem bereid; kan ik die dan 9 uur later gebruiken of is het dan al te laat?… of s avonds voor het slapen en dan s ochtends verder doen? Bedankt alvast voor tips!
Goedele
Je zou het zeker kunnen proberen. Ik durf je niet te zeggen of het invloed zal hebben, omdat ik dat zelf niet getest heb. Maar ben zeker benieuwd hoe dat bij jou uitpakt.
Hey Laura, ik maak nu al een aantal maanden met enorme tevredenheid jouw brood, dank! Leuke tip: mijn vrouw heeft glutenintolerantie, maar dit brood kan ze goed hebben.
En nu de vraag: het is nog beter als ik het deeg wat langer laag liggen, dat doet iets met de gluten. Maar wanneer ik het niet dezelfde dag bak, krijg ik geen goed brood meer. Het zakt uit, komt niet mooi meer omhoog in de pan, ik heb al geprobeerd het deeg in de koelkast te zetten maar dan wordt het vies plakkerig. Heb jij ervaring met het langer laten liggen van het deeg?
Wat leuk om te horen! Over het algemeen als je het langer wil laten rijzen doe je dat in de koelkast (temperatuur zorgt ervoor dat gist zijn werk even niet doet), daar lees je hier meer over: https://www.laurasbakery.nl/brooddeeg-laten-rijzen-in-de-koelkast/ al heb je dat dus al geprobeerd begrijp ik. Het zou natuurlijk voor zuurdesem anders kunnen zijn, het is natuurlijk ander soort gist dan uit een zakje.
Hoi Laura,
Ik heb nu een aantal keer jouw recept geprobeerd, maar mijn deeg rijst niet. Na de eerste 4 uur niet en daarna ook niet. Er komen aan het einde hooguit wat luchtbelletjes in. Moet het niet juist in hoeveelheid verdubbelen bijna? Want dat lukt me maar niet 🙁
Heb jij misschien zo aan mijn korte uitleg een idee waaraan het kan liggen? Ik heb het met een keukenmachine gekneed.
Wat balen! Heb je deze tips al eens doorgenomen? Het kan meerdere oorzaken hebben. https://www.laurasbakery.nl/tips-voor-brood-bakken/
Vraagje over de broodpan-braadpan: bedoel je dan in een lecreuset stoofpan?
Bijvoorbeeld inderdaad!
holymoly… wat als het hele gebeuren al bij de tweede dag is verdubbeld (ik geloof zelfs meer dan), kan ik dan op dag 3 al gaan bakken? Ik heb het na een halve dag maar door geroerd, hierdoor is natuurlijk wel al het lucht eruit en weer mooi drapje. Ik schrok me een hoedje van de hoeveelheid…
Nee, dat kan niet. Op dit moment zijn nog niet de juiste micro-organismen actief in de starter. Lees er meer over: https://www.laurasbakery.nl/zuurdesemstarter-tips-en-veelgestelde-vragen
Hoi laura, ik heb een vraag over de zuurdesemstarter. Wanneer ik deze in de koelkast bewaar, overdek ik deze dan met een losse doek of deksel of sluit ik deze goed af?
Deze sluit je goed af met een deksel, zoals je ook ziet op de foto’s.
Hoi laura,
Onze oven kan maar tot 230 graden. Is een zuurdesembrood dan gelijk gedoemt te mislukken?
Alvast bedabkt voor de hulp.
Denk dat het alsnog kan lukken hoor, test het vooral uit 🙂
Hoi Laura,
Onegveer dezelfde vraag als Alexis.. mijn oven gaat ook maar tot 230 graden.
Nu gebruik ik meestal hetelucht voor het bakken. Kan dat voor dit brood ook? Want deze moet vaak wat kouder dan boven en onderwarmte?
Alvast bedankt
Dat heb ik zelf niet getest, ik gebruik altijd boven- en onderwarmte. Maar het moet vast kunnen!
Hoi Laura,
Vanaf zondag begonnen met de starter om 14h. Vandaag, dag 5, om half 7/7 uur savonds flink gepiekt en toen weer ingezakt.
Kan ik morgen vroeger voeden dan 14h zodat ik eerder kan beginnen met bakken? Als ik 19h als hoogtepunt aanhoud ben ik tot 5 uur nachts bezig.. wat zou jij doen?
Dat kan zeker. Sommige starters hebben zelfs twee voedingen per 24 uur nodig. Stem de voeding vooral af op je broodbakplanning. Meer tips: https://www.laurasbakery.nl/zuurdesemstarter-tips-en-veelgestelde-vragen
Heb uiteindelijk vanochtend om 07:30 gevoed. Tegen 12 uur was het actief, bleef niet drijven in water maar was wel verdubbeld en heb geproefd. Desem staat sindsdien klaar. Laat nog wel even weten straks of het gelukt is!
Hoi Laura,
Ik heb nu een desemstarter staan van 15 dagen oud, die binnen 8 uur kan verdubbelen. Naar mijn idee dus actief. 🙂
Nu staat er het volgende:
DESEM
Meng 25 gram van je actieve zuurdesemstarter, bloem, volkorenmeel en het water met een spatel door elkaar in een kom. Dek de kom af en laat 4 uur staan bij kamertemperatuur, daarna is je desem klaar om mee te bakken.*
wordt hiermee bedoeld dat je desemstarter op zijn top moet zitten als je die 25 gram pakt, of maakt het niet uit in welke staat je desem op dat moment is?
Alvast bedankt voor de reactie!
Je zuurdesemstarter moet op dit moment inderdaad op z’n hoogtepunt zijn. Dat is dus even testen en dan timen met je broodbakplanning.
Hi! Maar, maakt het nog uit in welke fase de desem is wanneer je die 25 gram pakt?
Dat leg ik uit in het artikel onder het kopje: wanneer is mijn starter actief en klaar om te gebruiken.
Hoi, ik ga het voor het eerst proberen deze week. Ik heb nog een brrodbak vorm van Emile Henry, maar die is rechthoekig, 24 bij 14 cm, met gaten boven in en onderin. Is dat ook te gebruiken? Misschien een mindere hoeveelheid deeg?
Alvast veel dank voor je antwoord!
Ik ken die bakvorm niet, maar kun je uiteraard proberen! Durf niet te zeggen of de hoeveelheid deeg dan verandert.
Hoi. Ik ben nieuw hier. Ik wil heel graag het zuurdesembrood maken maar mijn oven gaat maar tot 220gr. Kan dit evengoed. Gr suzan
Dat kun je zeker proberen!
De link naar het rijsmandje werkt niet meer. Welke diameter gebruik je voor dit recept? Ik heb er een met een diameter van 22cm, is dat oké?
Ik gebruikte 20 cm, maar 22 cm moet vast ook lukken denk ik.
Super recept!! Ik twijfelde tijdens hoe bereiding soms of ik het wel goed deed omdat het deeg vrij nat was en daardoor lastig te hanteren. Toch doorgegaan en uiteindelijk leverde het een fantastisch heerlijk brood op. Had ik kunnen weten want totnogtoe kloppen Laura’s recepten altijd. De appeltaart is nog zo’n topper 🙂 dankjewel Laura!
Hoi Laura,
Gisteren tweede poging met het bakken van een zuurdesembrood, en eigenlijk ging alles heel goed. Alleen nu het gebakken is, lijkt het alsof het niet (genoeg) is gerezen. Het is wel eetbaar, maar niet erg luchtig zeg maar. Heb jij tips hoe je dit kan voorkomen? Het deeg was wel mooi kneedbaar, plakte niet en leek eigenlijk perfect. Ik kreeg er voordat ik het de oven in deed ook geen mooie snede in, het mes kwam er niet echt goed in zeg maar.
Bedankt! Derde poging is scheepsrecht…:-)
Waar staat laten rijzen in de koelkast?
Ik begrijp je vraag niet?
Was de pagina kwijt,inmiddels gevonden..
Ik heb het opgegeven,voor mijn geen desembrood meer…alles ging perfect,aant eind 4 uur rijzen…niks gerezen…n nacht in de koelkast…niks…dus heb t hele zooitje weggegooid…😭
Goedemorgen, ik heb wel een gietijzeren pan, maar geen deksel. Zou je van aluminiumfolie ook een soort deksel kunnen maken om stoom te creëren? Alvast bedankt!
Dat heb ik zelf niet getest, maar kun je natuurlijk proberen! Ik durf niet te zeggen of het werkt omdat gietijzer natuurlijk heel heet wordt en de warmte goed geleidt.
Wat als je de zuurdesemstarter in de koelkast hebt staan? kan je dan gelijk nadat je het uit de koelkast haalt, hier 25 gram van pakken en de volgende stap doen:
”Meng 25 gram van je actieve zuurdesemstarter, bloem, volkorenmeel en het water met een spatel door elkaar in een kom. Dek de kom af en laat 4 uur staan bij kamertemperatuur, daarna is je desem klaar om mee te bakken.*”
Of moet je dan eerst de zuurdesemstarter voeden, wachten totdat ie actief wordt op kamertemperatuur (verdubbeld is), en dan 25 gram van de actieve starter pakken en verder gaan met de bovende stap?
Hoop dat mijn vraag duidelijk is. dankjewel!
Beantwoord dit je vraag (staat bij de tips voor dit punt, vandaar het sterretje): De resterende starter voed je volgens het juiste tijdstip en bewaar je in de koelkast. Je starter overleeft prima op één voeding per week. De volgende keer dat je weer een brood wil bakken haal je de starter uit de koelkast, voed je deze opnieuw in de juiste verhouding en wacht je 8 uur totdat je starter opnieuw actief is geworden en verwerkt kan worden in een recept voor desem.
kan ik met een starter ook werken in een broodbakmachine, zodat ik dus 100% zeker weet dat er niks ingaat wat ik niet wil?
Dat heb ik zelf niet getest, maar zou je uiteraard kunnen proberen.
Hi Laura,
Momenteel ben ik bezig met de zuurdesem starter te maken. Ik zit momenteel op dag 9 en begin sinds vandaag te zien dat de starter actief begint te worden. 🙂
Ik heb 2 vraagjes:
1) kan ik in de plaats van een rijsmandje ook een glazen kom gebruiken en hierop een theedoek leggen?
2) Ik zie dat je gebruik maakt van een broodbakpan met diameter 29,5. Zou je een idee hebben of dit ook met een emaille kookpot met diameter 24 of 20 cm kan of heb je nog andere voorbeeldjes?
Alvast bedankt!
1: Ik heb het niet getest met een glazen kom, maar het zou moeten kunnen naar wat ik erover heb gelezen. Inderdaad met een theedoek erin (liefst linnen en met bloem bestoven).
2. De kookpotten die je noemt lijken me te klein. Het wordt wel echt geadviseerd om zuurdesembrood te bakken in een ovenvaste pan met deksel. Dus een emaille pan moet inderdaad werken, of een gietijzeren braadpan bijvoorbeeld.
Hoi Laura,
Bedankt voor het recept. Ik ben sinds kort begonnen met het bakken van brood en voor de eerste keer een zuurdesembrood bakken is dit recept erg fijn! Ik gebruik overigens ook graag je recept voor no-knead broden. Het was super gelukt.
Dankjewel!
In de tekst gaat het over ’50 gram water’ en in het recept ’50 ml water’. Wat is nu het juiste?
Dat is hetzelfde.
Hoi hoi, Dit is het zelfde.
1 gram water is 1 ml water (als je heel precies wilt zijn volgens de natuurkundige wetten, dan doe je dit bij 15 graden Celsius, maar ik denk dat de huis-tuin en keuken weegschaal dit verschil niet meet)
.
Voor de pannekoeken met de desemstarter voeg je dan helemaal geen melk toe?
Goed gezien, melk hoort er ook bij inderdaad. Ik heb het gelijk even aangepast.
Hoi Laura,
Gisteren tweede poging met het bakken van een zuurdesembrood, en eigenlijk ging alles heel goed. Alleen nu het gebakken is, lijkt het alsof het niet (genoeg) is gerezen. Het is wel eetbaar, maar niet erg luchtig zeg maar. Heb jij tips hoe je dit kan voorkomen? Het deeg was wel mooi kneedbaar, plakte niet en leek eigenlijk perfect. Ik kreeg er voordat ik het de oven in deed ook geen mooie snede in, het mes kwam er niet echt goed in zeg maar.
Bedankt!
Dat klinkt inderdaad alsof het niet goed gerezen is. Hier vind je meer tips en mogelijke oorzaken: https://www.laurasbakery.nl/tips-voor-brood-bakken/
Hi Laura,
Mijn starter gaat als een malle! Dag 4 en hij is gerezen en blijft op peil. Ik denk dat hij klaar is om brood mee te bakken.
Echter is t nu avond en wil ik morgenochtend beginnen.
Doe ik m nu dan in de koelkast?
Of moet ik m toch nog eens voeden zodat ik morgenochtend brood kan bakken?
Ik heb megazin om te beginnen met mn brood! 😀
Oh nee laat maar, heb er een klein beetje uitgehaald en de water test gedaan: het zinkt. 🤭 toch nog keertje voeden dan.
Hij was al verdubbeld en bleef op peil dus dacht t is klaar.
Ik heb iedere ochtend het desem gevoed. Na 5 dagen is het idd verdubbeld na 8 uur. Er staat dat het desem goed is op zijn hoogtepunt. Als ik het nu meteen moet gebruiken en het bakken kost 10 uur, ben ik tot 2 uur vannacht bezig. Kan ik het morgen gebruiken? Hoe time jij dat?
Is het gelukt? Het is inderdaad soms lastig timen, daarom is het in de koelkast bewaren soms prettiger. Zie vooral de tips in het artikel.
Hallo,
Ik moet zoutloos eten.
Is het mogelijk om dit brood zonder zout te bakken?
Kan je dit recept ook voor de broodbakmachine gebruiken?
Dat kun je proberen, maar zout heeft wel een functie voor brood (oa smaak maar ook voor het rijzen), het kan dus een ander resultaat geven. Ik heb het zelf niet getest in een broodbakmachine, maar vermoed dat daar vast mogelijkheden voor zijn.
Zou hij tijdens de rijs van 4 uur groter moeten worden? 🥶 want ik zie helemaal niks haha
Ja dat zou wel moeten. Is het goed gekomen?
Hallo Laura,
Ik heb voor ’t eerst een zuurdesembrood gebakken met jouw recept. De starter met speltbloem was klaar na een week.
Het brood is heel goed gelukt! Dankjewel voor de goede uitleg in je recept!
Hi Laura, ik lees dat de starter zodra die actief is ook bewaard kan worden in de koelkast als je er niet dagelijks mee wil bakken. Wanneer zet je m dan in de koelkast? Ik voed de starter op dit moment in de ochtend, zet ik m dan direct na het voeden in de koelkast?
Na het voeden zou ik het nog een aantal uur op kamertemperatuur laten en vervolgens kun je het in de koelkast zetten. Lees er hier meer over: https://www.laurasbakery.nl/zuurdesemstarter-tips-en-veelgestelde-vragen/
Hi Laura!
Bedankt voor je recept. Ik ga morgen een poging wagen. Ik vroeg me wel af of het ook mogelijk is om het deeg te laten rijzen in een gewone kom ipv een rijsmandje?
Ik heb het niet getest met een kom, maar het zou moeten kunnen naar wat ik erover heb gelezen.
Hi Laura,
Bedankt voor het recept! Erg duidelijk te volgen. Ik heb alleen een vraagje. Tijdens het kneden van het deeg (stap 3 en 5) en hierbij het water toevoegen is het bij mij zo nat dat het eigenlijk onmogelijk is om het te kneden zonder het te scheuren omdat het echt een hele plakkerige bedoeling is, het valt door het water erg uit elkaar. Ik heb dubbel gecheckt en heb echt alle ingrediënten in de juiste hoeveelheden gebruikt en het recept woord voor woord gevolgd.
Tijdens de stretch en fold wordt het dat weer iets meer een geheel en ondanks dit probleem is het de vorige keer wel goed gekomen, en was het een heel goed gelukt brood maar ik vraag me toch af of er tips zijn om het deeg wel heel te houden?
Als je brood goed gelukt is, zou ik vooral zo doorgaan! Het is inderdaad een stuk plakkeriger/natter deeg, dus daar gaat voor zover ik het van een afstand kan beoordelen niks fout.
Hi,
Mijn tweede poging (die ik aan het maken was tijdens de reactie) was minder goed gelukt, erg zwaar en helemaal niet luchtig. Toch nog tips? Bedankt!
Wat jammer! Ik heb alle tips in het artikel verzameld. Er kunnen namelijk veel mogelijke oorzaken zijn en het is lastig bepalen op afstand wat het precies geweest kan zijn.
Kan ik dit ook maken met enkel roggemeel?
Of gaat het dan niet rijzen?
Ik deed ooit een igg test en alle glutenbevattende granen reageer ik slecht uit met uitzondering van rogge.
Dat heb ik zelf niet getest, maar zou je zeker eens kunnen proberen. Laat vooral het resultaat weten. 🙂
Hoi Laura, ik ben net begonnen met het maken en heb vanochtend dag 3 gevoed. Alleen lijkt mijn starter nu al actief te worden? Ik gebruik volkoren tarwemeel en de starter was al gestegen en wat bubbelig. Kan dat of is dat niet goed?
Hij kan rijzen en verdubbelen, maar de starter is nog niet klaar. Lees er hier meer over: https://www.laurasbakery.nl/zuurdesemstarter-tips-en-veelgestelde-vragen/#06
Hallo,
Ik bak al geruime tijd zuurdesembrood en mengde dit handmatig maar daar ik last kreeg van mijn polsen meng ik de deeg met mijn Kenwood, maar mijn deeg is vloeibaarder dan geworden , en als ik hem wil opbollen zakt hij uit elkaar.
Ik gebruik 80gr zuurdesemstarter, 270ml water, 330gr volkorenmeel en 70 gr roggemeel en8gr zout .
Wat doe ik mis?
Mvg
Gebruikte je dezelfde hoeveelheden met de hand? Dan zou het enige wat ik kan bedenken zijn dat je het te lang/hard/veel kneed.
Hey Laura
Ik zit momenteel bijna aan het voed moment van dag 3. Mijn starter is binnen de 8u reeds verdubbeld. Kan ik er al mee bakken of best toch blijven voeden t.e.m. dag 5 en dan pas bakken?
Dat is lastig oordelen op afstand. Na 3 dagen is wel vrij vlot. Zou vooral even goed de punten erbij pakken waaraan je een actieve starter herkent. Als je twijfelt, dan nog even doorgaan met voeden.
Hoi Laura,
Ik heb van vrienden een starter gekregen en deze is goed actief. voor mijn eerste brood kwam ik bij dit recept uit, maar het zoals bij de andere reacties die ik hier lees is het deeg helaas veel te nat en plakkerig om het brood te kunnen vormen. Ik ga de volgende keer toch een ander recept proberen.
Hallo!
Heb exact jou recept gevolgd, starter was goed actief na 5 dagen. Desem gemaakt en daarna de rest gevolgd. Deeg Rees prachtig! Uiteindelijk afgebakken in de oven. Mooie grote hoge bol brood! Ben helemaal blij en trots! Net geproefd en de smaak is geweldig. Dank je wel voor je uitgebreide uitleg!
Hoi Laura,
Ik voed mijn starter dagelijks om 09:00 uur en is nu na 6 dagen actief! Hij is verdubbeld en blijft drijven na ± 8 uur. Ik wil dus nu graag beginnen met het bakken van een brood. Ik begrijp alleen niet helemaal wanneer ik nu het deel uit de starter moet halen om mee te bakken. Is dit:
– Ongeveer 8 uur na het voeden wanneer de starter op zijn actiefst is; dus rond 17:00 uur? En waar laat ik dit dan? De 10 uur die staan voor het bakken van het brood zijn dan niet echt haalbaar namelijk omdat je dan middenin de nacht zou moeten afbakken.
– De volgende ochtend voor of na het voeden? Dan heb ik ruim de tijd voor het bakken (10 uur), dan kan ik het deeg ’s avonds in de koelkast zetten en laten rijzen en de dag erna afbakken.
Alvast bedankt!
Timing kan inderdaad even uitvinden zijn wat voor je werkt. Zou het vooral even proberen (de tweede), want de eerste lijkt me inderdaad geen optie.
Hi Laura,
Ik heb al een paar keer een heerlijk en mooi brood gebakken met jouw recept. Ik wil nu gaan variëren met extra ingrediënten (olijven, rozemarijn, zongedroogde tomaatjes, noten, rozijnen etc.). Bij welke stap kan ik dit het beste toevoegen?
Wat leuk om te horen! Dat klinkt lekker. Zou het zelf na stap 5 of 6 doen. Maar het hangt ook een beetje van het ingrediënt af. Ik heb zelf nog geen zuurdesem met toevoegingen gemaakt, maar bij gewoon deeg doe ik het altijd wat vergelijkbaar is met na stap 5.
Laura, reeds 1x een overheerlijk brood gemaakt met jouw recept. Dankjewel
Straks gaan er twee broodjes in de oven.
Een vraag over de starter voeden:
Als je hem 1x per week voedt,
– haal je hem uit de koelkast voor 8 uur
– hoop je dat hij verdubbelt
– breng je het gewicht op 50 gram en volg je het recept voor het maken van de starter.
– laat je hem dan 1x 24 uur staan vooraleer je hem terug in de koelkast plaatst?
Waarom zou je 24 uur moeten wachten? Voor zover ik weet is dat niet nodig.
Hoi Laura,
Hoera….mijn starter blijft drijven op dag 11.
Maar nu is het al 21 uur en zie het nu niet zitten om te gaan bakken, want dan wordt het nachtwerk. Kan ik ook gewoon door blijven gaan met het voeden van het deeg zoals ik afgelopen dagen heb gedaan tot ik een vrije dag heb om het brood te gaan bakken?
Ben zo benieuwd of het mij allemaal lukt, ik hou je op de hoogte!
Groetjes Margreet
Je kunt je starter een keer vaker voeden, zodat hij op z’n piek zit wanneer het voor jou uitkomt qua planning om te bakken.
Het is gelukt! Gewoon dagelijks opnieuw blijven voeden! Mijn desem staat nu te rijsen… wordt vervolgd.
Laura, bedankt voor dit heerlijke recept! Alles lukte bij mij in één keer. Voor het rijzen heb ik echter geen rijsmandje gebruikt maar een glazen kom met een beetje bloem erin; andere kom erop en dat werkte prima. Voor het afbakken heb ik een glazen ovenschaal met deksel gebruikt en het resultaat was fantastisch! Het is een heerlijk en mooi broodje geworden!
Er groeit schimmel aan de rand van de starter. Kan ik dat nog gebruiken?
Ik zou dit weggooien en opnieuw beginnen.
Hi Laura,
Ik ben de starter aan het maken met roggemeel. Alleen hij is erg dik. Las hierboven dat je een beetje extra water kan toevoegen. Dit gedaan. Hij heeft de dikte ongeveer van Nutella.😉 Is dat normaal? Ik hoop het!
Ga het in een weckpot maken. Dank voor je duidelijke recept!
Ik heb geen ervaring met alleen roggemeel, maar klinkt op zich goed. Iets extra water zou misschien nog kunnen.
Hoi hoi, ik heb ook starter gemaakt met alleen roggemeel, gaat super, na een paar dagen al heel actief en veel bubbels erin, zakte ook niet meer terug in, nu na twee weken voeden ben ik eerste desembrood aan het maken. Ik heb de starter op de koelkast gezet, op het roostertje aan de achterkant waardoor regelmatig warme lucht stroomt als de koelkast aan is geweest. Ik laat weten hoe mijn brood is geworden, staat nu 4 uur te rijzen, tot nog toe ziet het er heel goed uit! Dank voor het recept!
Groet Loes
Hoi hoi,
Ja hoor, het is een geweldig brood geworden. Ziet er prachtig bol uit. Ik heb een oude gietijzeren poffertjespan omgekeerd en die als onderbord in de oven gebruikt. Verder niks er boven op. Toen het deeg op de hete poffertjespan ging zag je het brood meteen rijzen. Dank je wel voor de tips, morgenvroeg heerlijk vers brood, geweldig!
Groet Loes
@Loes, hoeveel roggemeel en water heb je gebruikt? Was het bij jou ook erg dik of viel het mee?
Het deeg was heel nat en plakkerig, maar het broodje is echt perfect geworden! Heerlijk knapperig en lekker. Wij eten tarwevrij, dus ik heb ipv bloem speltmeel en havermeel gebruikt. Echt heerlijk!
Mijn eerste zuurdesembroodje (desem starter op basis van rogge, gevoed met spelt), ik ga dit vaker doen!!
@Annika bedoel je voor de starter? Met roggemeel is het wel dikker inderdaad
@Loes, ja voor de starter bedoelde ik idd. Bij mij was het best wel dik. Moeilijk te roeren ook. Maar je motiveert me om door te zetten met je berichten hierboven! 🙂
Als je nog tips hebt welkom!
@Annika ik heb inderdaad gewoon gedaan wat Laura schreef en dan met roggemeel en vooral heb ik het warm neergezet op het rooster van de (inbouw)koelkast waardoor het dus warmer blijft, was vrij snel actief, gaat je lukken! en anders kom je bij mij een actief starterdeel halen 🙂
Vooral goed aan snuffelen of het lekker ruikt en anders keer opnieuw beginnen.
Heel fijn en goed recept!
Ik ben sinds kort begonnen met zuurdesem en al flink wat kunnen experimenteren.
Dit recept is een mooie basis en het brood is echt fantastisch!
Ik heb zelf t55 Frans tarwebloem gebruikt omdat ik gewoon een lekker wit brood wilde. Werkt uitstekend.
Dank!
Hoi! Mijn starter is al zo’n 4 dagen achter elkaar verdubbeld in volume, maar blijft nog niet drijven in een bekertje water Moet ik gewoon blijven voeden, of kan de starter ook actief zijn?
Het klinkt alsof je starter actief genoeg is. De drijftest is niet 100% waterdicht.
Hi Laura! Bij mij gaat eigenlijk alles goed, maar het uiteindelijke brood heeft tegenwoordig een soort lagen. Als in, als ik het in plakken snijd, dan vallen er stukken af omdat dat deeg niet goed aan elkaar gehecht heeft. Weet jij misschien waar dat door kan komen? Groetjes, Marij
Lastig te zeggen, misschien dat het deeg te droog is geweest en/of niet goed gekneed. Ik heb dit nog nooit ervaren of gehoord dus durf niet met zekerheid te zeggen of dit het ook is.
Wat een mooie en praktische website en foto’s, Laura!
Eén vraagje, over de 1:1:1 methode (waarmee je elke dag hetzelfde desem hebt en dus elke dag klaar bent om te gaan bakken).
Is het resultaat anders dan de methode die Ineke Berentschot aanraadt? Bij haar methode (zie hieronder) voeg je dagelijks een beetje deeg en een beetje water doe en ‘groeit’ de desem dus tot het klaar is om ermee te gaan bakken.
Is jouw methode anders in de zin dat het desem zuurder is bijvoorbeeld?
Sjaak
Dag 1: Doe vier eetlepels volkorenmeel van tarwe of rogge in een glazen pot. Meng het met vijf eetlepels water. Zet het weg onder een doek.
Dag 2: Roer één keer.
Dag 3: Roer één keer.
Dag 4: Roer één keer.
Dag 5: Voeg één lepel meel plus ruim een lepel water toe. Doorroeren.
Dag 6: Voeg één lepel meel plus ruim een lepel water toe. Doorroeren.
Dag 7: Voeg één lepel meel plus ruim een lepel water toe. Doorroeren.
(enz)
Ik heb het recept wat je beschrijft zelf niet getest, dus wat daarin het verschil zou zijn kan ik je niet zeggen. Behalve dat het natuurlijk een hele andere manier is. Zelf ben ik heel tevreden met mijn recept en de resultaten daarmee!
Hoi, kan ik de Franse bloem T55 vervangen door speltbloem (050)?
Dat heb ik zelf niet getest. Het zal vast kunnen, maar ik weet niet hoe het resultaat dan wordt.
Wat als ik op dag 2 voor het maken van de starter vergeten ben hem te voeden. Kan ik op de dag 3 gewoon doorgaan? Of raad je aan opnieuw te beginnen?
Nee hoor, ik zou gewoon doorgaan.
Hey, ik ben de starter na een dag al twee dagen vergeten te voeden.
De pot met kweek was al verdubbeld en de reserve pot had schimmelvorming.
De pot met is netjes overgezet en de reservepot is vernietigd.
Hoi Laura,
Ik ben na een paar dagen over gegaan op rogge volkoren meel maar nu is mijn starter steeds wel heel stevig door dat meel, klopt dat? Toen ik ander meel gebruikte was het een veel vloeibaarder papje 🙂
Welk meel gebruikte je daarvoor? Het zou best kunnen dat het verandert bij het soort meel dat je gebruikt. Ook wordt de starter sowieso vaak wat steviger naarmate het actiever wordt.
Hoi Laura
Als je het in de koelkast zet , en je moet 1 x per week voeden hoeveel moet er dan in ?
Indien je jouw starter in de koelkast bewaart, is één voeding per week voldoende. Je laat de starter na het voeden enkele uren op temperatuur komen en daarna zet je de starter weer terug in de koelkast.
Moet het dan 50gr water 50 gram bloem 50 gram starter?
Dat klopt.
Hoi Laura,
Kan je de desem (stap 1 bij het brood bakken) ook langer dan 4 uur laten staan? Dat ik het bijv. de avond ervoor meng en de volgende ochtend doorga met het mengen met water?
Dat zou je moeten testen, dat heb ik zelf niet gedaan.
Ik ben nu 18 dagen onderweg met de starter, eerste paar dagen misschien een beetje te kous geweest, maar daarna goed op temperatuur gelet. Nu dus 2 weken verder, starter verdubbelt mooi, goede bellen, veel activiteit. Maar drijven, ho maar. Is het noodzakelijk dat ie drijft en hoe kan ik dat nog beïnvloeden? Begin mijn geduld te verliezen 😆
Nee, het is niet noodzakelijk, maar het is een test die ik fijn vindt om te gebruiken. Maar als je verder het idee hebt dat hij goed actief is, dan kun je het uiteraard proberen.
Volgens mij had ik drijvende starter op de dag van mijn bericht 😂 paar dagen later 2 broden gemaakt. Ik was tevreden over de buitenkant, het kruim was erg compact en er zaten flinke gaten in. Maar over de smaak ben ik niet ontevreden. Ik denk dat ik de stretch en fold wat beter had kunnen doen. O ja, ook het volledig oplossen van het desem in water lukte niet helemaal, er bleven stukjes in klontjes zitten. Heb het met een garde en een deense deegklopper geprobeerd.
Dus tevreden, met punten ter verbetering.
In het hoofdstuk “Zuurdesem maken” staat deze zin: ‘Je begint met een gelijke hoeveelheid meel en water (50 gram om 50 gram) en je gaat op dagelijkse basis op hetzelfde tijdstip je starter terugbrengen naar 50 gram en opnieuw voeden met 50 gram meel en 50 gram water.’
Maar wat bedoel je met “terugbrengen naar 50 gram”? Ik moet beginnen met 50 gram bloem en 50 gram water, samen dus 100 gram, maar hoe breng ik dat terug tot 50 gram?
Door er 50 gram weer uit te halen.